صفحه بعد

فهرست

صفحه قبل

(در انفاق به محتاجان زياده روى مكن ) نه بخل بورز كه گوئى دستت را به گردنت بسته اند و نه آنچنان باز كن كه چيزى (براى روز مبادا) نزد خود نگذارى آنوقت تهى دست بنشينى و خود را ملامت كنى (29).
كه پروردگار تو رزق را براى هر كه بخواهد توسعه مى دهد و براى هر كه بخواهد تنگ مى گيرد. آرى او به (صلاح ) بندگان خود آگاه و بينا است (.3).
و فرزندان خود را از ترس فقر مكشيد، ما آنان را و خود شما را روزى مى دهيم ، و كشتن آنان خطائى بزرگ است (31). و نزديك زنا مشويد كه زنا هميشه فاحشه بوده و روشى زشت است (32).

و خونى را كه خدا محترم شمرده مريزيد، مگر آنكه كشتن او حق باشد، و كسى كه بى گناهى را بكشد ما براى ولى او سلطنت و قدرت قانونى قرار داده ايم (كه مى تواند قاتل را بكشد) پس نبايد كسى در خونريزى از حد تجاوز كند كه كشته بى گناه به وسيله قانون يارى شده (33).
به مال يتيم هم نزديك مشويد مگر بنحوى كه تصرف در آن بهتر باشد براى يتيم از تصرف نكردن ، (و همچنان مال او را نگه داريد) تا به حد رشد برسد، و (نيز) به عهد خود وفا كنيد، كه از عهدها نيز بازخواست خواهيد شد (34).
و چون ترازو دارى مى كنيد كيل تمام بدهيد و با وزنى مستقيم و يكسان بدهيد و بستانيد اين هم (براى دنيايتان ) خوبست و هم در آخرت عاقبت بهترى دارد (35).
دنبال چيزى را كه بدان علم ندارى مگير كه گوش و چشم و دل در باره همه اينها روزى مورد بازخواست قرار خواهى گرفت (36).
در زمين با نخوت و غرور قدم مزن تو نه مى توانى زمين را بشكافى و نه به بلندى كوهها مى رسى (خلاصه نمى توانى هر چه بخواهى بكنى ) (37).
همه اينها گناهش نزد پروردگارت كيفر بد دارد (38).
اينها از جمله وحى هائى است كه پروردگارت از حكمت بسويت فرستاد و (نيز) با خداى تعالى خدايانى ديگر مگير تا ملامت زده و رانده از رحمت خدا به جهنم نيفتى (39).

بيان آيات

قضاء تشريعى خداوند به نپرستيدن جز او

و قضى ربك الا تعبدوا الا اياه

و بالوالدين احسانا

نيكى كردن به والدين ، از مهمترين واجبات بعد از توحيد

امّا يبلغنّ عندك الكبر احدهما او كلاهما فلا تقل لهما افّ و لا تنهرهما و قل لهما قولا كريما

آيه در مقام انحصار حكم به دوران پيرى پدر و مادر نيست

امر به تواضع و خضوع در برابر والدين و دعا براى آنها

و اخفض لهما جناح الذّلّ من الرّحمة و قل ربّ ارحمهما كما ربّيانى صغيرا

ربّكم اعلم بما فى نفوسكم ان تكونوا صالحين فانّه كان للاوّابين غفورا

و آت ذا القربى حقّه و المسكين و ابن السّبيل

و لا تبذّر تبذيرا انّ المبذّرين كانوا اخوان الشّياطين و كان الشّيطان لربّه كفورا

اشاره به وجه اينكه فرمود: اسرافكاران برادران شياطين هستند

و امّا تعرضن عنهم ابتغاء رحمة من ربّك ترجوها فقل لهم قولا ميسورا

نهى از افراط و تفريط در انفاق

و لا تجعل يدك مغلولة الى عنقك و لا تبسطها كلّ البسط فتقعد ملوما محسورا

انّ ربّك يبسط الرّزق لمن يشاء و يقدر انّه كان بعباده خبيرا بصيرا.

و لا تقتلوا اولادكم خشيه املاق نحن نرزقهم و ايّاكم انّ قتلهم كان خطا كبيرا.

نهى از فرزند كشى (چه دختر و چه پسر) از بيم فقر و گرسنگى كه در عرب رسمبوده

نهى شديد از زناكارى

و لا تقربوا الزّنى انّه كان فاحشة و ساء سبيلا

بحثى قرآنى و اجتماعى پيرامون حرمت زنا

و لا تقتلواالنّفس التّى حرّم اللّه الا بالحقّ.

و من قتل مظلوما فقد جعلنا لوليّه سلطانا فلا يسرف فى القتل انّه كان منصورا.

معناى جمله : (فلا يسرف فى القتل انه كان منصورا)

نهى از تصرف در مال يتيم و امر به وفاء به عهد

و لا تقربوا مال اليتيم الا بالّتى هى احسن حتىّ يبلغ اشدّه

و اوفوا بالعهد انّ العهد كان مسئولا

امر به مراعات عدالت و وفا در كيل و وزن و بيان (خير) و (احسن تاءويلا) بودنآن

و اوفوا الكيل اذا كلتم و زنوا بالقسطاس المستقيم ذلك خير و احسن تاءويلا.

و لا تقف ما ليس لك به علم انّ السّمع و البصر و الفواد كلّ اولئك كان عنه مسئولا.

نهى از متابعت از غير علم (لا تقف ما ليس لك به علم )

اشاره به حكم فطرت به لزوم پيروى از علم يا پيروى از ظنّ به استناد حجت علمى وعقلى