ศาสนาที่ดีที่สุด จำเป็นต้องมีคุณสมบัติดังต่อไปนี้
1. เข้าได้กับสติปัญญาและมีเหตุผล
จำเป็นต้องกล่าวว่า หลักความเชื่อของศาสนาต้องไม่ขัดแย้งกับสติปัญญาของมนุษย์ แต่ไม่จำเป็นว่าหลักความเชื่อของศาสนาต้องเข้ากันได้กับสติปัญญาของมนุษย์ทุกยุคทุกสมัย เนื่องจากว่าอาจเป็นไปได้ว่าในยุคสมัยที่คำสั่งของศาสนาถูกเผยแผ่ออกมา มนุษย์ส่วนใหญ่ในสมัยนั้นอาจจะยังไม่เข้าใจถึงรหัสยะต่าง ๆ ของคำสั่งนั้น ในยุคต่อมาได้คบคิดถึงรหัสยะเหล่านั้นในเชิงของปรัชญาหรือตรรกวิทยา ด้วยเหตุนี้ เป็นไปไม่ได้ที่หลักความเชื่อของศาสนาจะขัดต่อสติปัญญาของมนุษย์ แต่อาจจะสูงกว่าสติปัญญาอันคับแคบของมนุษย์ได้
อย่างไรก็ตามศาสนาที่ประเสริฐนั้น ต้องเป็นศาสนาที่มีหลักความเชื่ออันเป็นเหตุผล และสามารถพิสูจน์ได้ มิใช่ขัดแย้งกับสติปัญญา ด้วยเหตุนี้ จึงกล่าวได้ว่าหลักความเชื่อของศาสนาไม่อนุญาตให้ปฏิบัติตามบุคคลอื่น เนื่องจากหลักความเชื่อหมายถึงข้อสัญญาหรือข้อผูกมัด เป็นการบ่งบอกว่าจิตวิญญาณและหัวใจของมนุษย์ได้ผูกมัดอยู่กับความเชื่อและคำสอนของศาสนา ดังนั้น ข้อผูกมัดดังกล่าวไม่สามารถผูกมัดติดกับความนึกคิดของคนอื่นได้ จำเป็นต้องพิสูจน์หาเหตุผลด้วยตัวเอง
2. ศาสนาต้องเข้ากันได้กับธรรมชาติของมนุษย์
ศาสนิกจำเป็นต้องตรวจสอบหลักคำสอนของศาสนานั้นว่า เข้ากับธรรมชาติของตนได้หรือไม่ เช่น โดยธรรมชาติแล้วมนุษย์ต้องการคู่ครอง ดังนั้น ศาสนาที่ดีต้องสอนเรื่องการครองเรือน และถือว่าการแต่งงานเป็นคำสั่งศักดิ์สิทธิ์
3. ศาสนาที่ดีต้องไม่ถูกสังคยานา หรือได้รับการเปลี่ยนแปลง
น่าเสียใจที่ว่าศาสนาสากลส่วนใหญ่ล้วนประสบกับปัญหาสำคัญทั้งสิ้นนั้นคือ การสังคยานาหรือเปลี่ยนแปลงคำสอนศาสนาไปจากเดิมไม่ว่าจะเป็นศาสนาพุทธหรือคริสต์ก็ดี ขณะที่ศาสนาอิสลามซึ่งเป็นหนึ่งในศาสนาสากลไม่เคยได้รับการเปลี่ยนแปลงเลยแม้แต่น้อย พระมหาคัมภีร์อล-กุรอาน ประณามและกล่าวถึงการกระทำดังกล่าวว่า พวกเขากระทำการบิดเบือน บรรดาถ้อยคำให้เฉออกจากตำแหน่งของมัน
وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ وَنَسُواْ حَظًّا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِ
เราทำให้หัวใจของพวกเขาแข็งกระด้าง พวกเขากระทำการบิดเบือนบรรดาถ้อยคำให้เฉออกจากตำแหน่ง และลืมส่วนหนึ่งจากสิ่งที่พวกเขาถูกเตือนไว้ (อัล-กุรอาน บทอัล-มาอิดะฮฺ โองการที่ 13)
แน่นอนว่า การเปลี่ยนแปลงคำสอนของศาสนาหนึ่งมิได้เกิดจากบุคคลเพียงคนเดียว หรือไม่มีประเด็นให้เปลี่ยนแปลงแต่อย่างใด แต่สิ่งเหล่านี้เป็นประเด็นที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงไม่ว่าจะมีเจตนาดีหรือไม่ก็ตาม น่ายินดีแม้ว่าบรรดาศัตรูจะมีความฉลาดสักเท่าใดก็ตามและมิได้นิ่งนอนใจที่จะทำลายอิสลาม แต่จนถึงบัดนี้พวกเขาก็ไม่สามารถทำการเปลี่ยนแปลงคำสอนของอิสลามได้แม้แต่ประการเดียว ทั้งที่พวกเขาได้ทุ่มเทงบประมาณจำนวนมากมาย เพื่อมุ่งหวังให้มีการเปลี่ยนแปลงขึ้นในอิสลามแต่ก็ไม่สามารถกระทำได้ เนื่องจากอัลลอฮฺทรงปกป้องศาสนาและคัมภีร์ของพระองค์ อัล-กุรอาน กล่าวว่า
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ
แท้จริงเราได้ประทาน อัล-กุรอาน ลงมาและเราเป็นผู้พิทักษ์รักษาไว้อย่างมั่นคง (อัล-กุรอาน บทอัล-ฮิจญฺรฺ โองการที่ 9)
อีกโองการหนึ่งตรัสว่า ความเท็จจากข้างหน้าและจากข้างหลังจะไม่คืบคลานเข้าไปสู่อัล-กุรอาน
لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِن بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِيلٌ مِّنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ
ความเท็จจากข้างหน้าและจากข้างหลังจะไม่คืบคลานเข้าไปสู่อัลกุรอานได้ (เพราะ) เป็นการประทานจากพระผู้ทรงปรีชาญาณผู้ทรงได้รับการสรรเสริญ (อัล-กุรอาน บทฟุซซิลัต โองการที่ 42)
4. ศาสนาต้องสร้างความหวังและจิตวิญญาณ
สัญลักษณ์ความเด่นของศาสนา คือ ต้องสร้างความหวังและความรักแก่ศาสนิก ถ้าหากนักเรียนรู้ว่าสิ่งที่เขาขวนขวายไว้ในโรงเรียนไม่สูญเปล่า แม้ว่าจะเป็นคะแนนเพียง 1 / 100 ก็ได้รับการเอาใจใส่จากคุณครู คำขออภัยของเขาได้รับการตอบรับ หรือมีความรักที่จะศึกษาต่อโดยไม่บังเกิดความย่อท้อแต่อย่างใด ในโลกทัศน์ของพระผู้เป็นเจ้ามนุษย์เชื่อว่าตนอยู่ภายใต้การพิทักษ์ของพระเจ้าตลอดเวลา พระองค์ไม่ทรงลืมเลือนการกระทำความดีหรือความชั่วของตนแม้ว่าจะเล็กเท่าผงธุลีก็ตาม พระเจ้าทรงซื้อการงานที่ดีของมนุษย์ด้วยสรวงสวรรค์ ความเชื่อในสิ่งที่เร้นลับนั้นเองได้ให้ความหวังแก่มนุษย์ว่า แม้ว่าเขาจะตกอยู่ในสภาพที่ยากลำบากและเลวร้ายที่สุด พระองค์ คือผู้ทรงช่วยเหลือเขาให้รอดพ้นจากความเลวร้ายนั้น
5. ศาสนาต้องให้อนาคตแก่ศาสนิก
ศาสนาต้องให้วิสัยทัศน์ในการคิดการไกลแก่มนุษย์ ต้องให้คำอธิบายและเสนอแนวทางแห่งความเจริญผาสุกและความก้าวหน้าแก่ศาสนิกของตน
6. ศาสนาต้องครอบคลุม
ศาสนาที่โดดเด่น ต้องมีคำสอนที่ครอบคลุมทั้งด้านความคิดและการปฏิบัติ ต้องสอนให้มนุษย์คิดถึงทางโลก ขณะเดียวกันมนุษย์ก็ต้องไม่ลืมโลกหน้าด้วย สิ่งใดที่เป็นความต้องการของปัจเจกบุคคลหรือสังคมสามารถค้นหาได้จากคำสอนของศาสนา อัล-กุรอาน อธิบายถึงความครอบคลุมของคำสอนแห่งศาสนาอิสลามไว้อย่างสวยงาม เนื่องจากอัล-กุรอาน สาธยายถึงปัญหาทางโลก ทางธรรม ปัญหาของโลกนี้และโลกหน้าได้ในที่เดียวกัน
อัล-กุรอาน กล่าวถึงเรื่องแต่งงานและการมีเพศสัมพันธ์ว่า
نِسَآؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُواْ حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَقَدِّمُواْ لأَنفُسِكُمْ
บรรดาผู้หญิงของสูเจ้า คือ แหล่งเพราะปลูกสำหรับสูเจ้า ดังนั้น สูเจ้าจงมายังแหล่งเพราะปลูกของสูเจ้าตามประสงค์ของสูเจ้า (อัล-กุรอาน บทอัล-บะเกาะเราะฮฺ โองการที่ 223)
ในโองการเดียวกันนั้นอัล-กุรอาน กล่าวทันทีว่า และจงสั่งสมเสบียงไว้ล่วงหน้าสำหรับสูเจ้าเอง หมายถึงขณะที่อัล-กุรอาน กล่าวถึง ความสุขทางโลกทันใดนั้นก็ให้สูเจ้าใคร่ครวญถึง การอบรมสั่งสอนบุตรและธิดาที่จะถือกำเนิดขึ้นมา เพื่อเป็นเสบียงไว้สำหรับโลกหน้า
ศาสนาที่ประเสริฐกว่า หมายถึง ศาสนาที่มีหลักการในการสร้างความคิดและวิสัยทัศน์ให้แก่ศาสนิกของตน ตลอดจนต้องมีโครงการสำหรับมือ ลิ้น เท้า และร่างกายของมนุษย์ และต้องมีโครงการสำหรับการคิดและจิตวิทยาของศาสนิก ศาสนาที่ครอบคลุม คือ ศาสนาที่วางแผนด้านเศรษฐกิจและการพักผ่อนอย่างมีมีความสุขตามหลักการของศาสนิก
ศาสนาที่ประเสริฐกว่ากล่าวว่า ถ้าหากศาสนิกต้องการออกกำลังกายต้องตั้งนิยามให้กับตนว่า วันนี้คือ ความสุขส่วนพรุ่งนี้คือการบริการ ซึ่งตามคำสอนของอิสลามแล้วมีการใส่ใจและให้มุมมองเกี่ยวกับกีฬาไม่ว่าจะเป็นการว่ายน้ำ พายเรือ ยิงธนู แข่งจักรยาน แข่งรถ การฝึกความพร้อมของเหล่าทหาร และอื่น ๆ อีกมากมาย ท่านศาสดามุฮัมมัด มีวจนะเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า สูเจ้าจงฝึกฝนการยิงธนูและว่ายน้ำแก่บุตรหลานของสูเจ้า (อัล-กาฟียฺ เล่ม 6 หน้า 47)
กีฬาบางประเภท วันนี้อาจมีประโยชน์แต่สำหรับวันพรุ่งนี้อาจจะไม่มีประโยชน์อันใดเลยแม้แต่นิดเดียว วันนี้อาจเป็นกีฬาที่สามารถรับใช้สังคมแต่กีฬาบางประเภทไม่มีประโยชน์ทั้งวันนี้และพรุ่งนี้ ศาสนาที่ประเสริฐกว่าสนับสนุนและส่งเสริมให้มีการแข่งขันกีฬาและมอบรางวัลให้แก่ผู้ชนะ แต่มิใช่รางวัลที่ไม่สามารถใช้ประโยชน์อันใดได้ เช่น ช่อดอกไม้ หรือเหรียญรางวัล ท่านศาสดามุฮัมมัด (ขอพระเจ้าทรงประสาทพรแด่ท่าน) เมื่อจัดให้มีการแข่งขันท่านจะมอบอูฐหรือต้นอินทผลัมเป็นรางวัลแก่ผู้ชนะ หมายถึงรางวัลที่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่สังคม
7. ศาสนาต้องไม่พบกับทางตัน
ศาสนาอิสลามสอนว่าแนวทางย้อนกลับมิได้ขึ้นอยู่กับบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ซึ่งจะสังเกตเห็นว่าเมื่อ อัล-กุรอาน กล่าวถึงสภาพของผู้กระทำความผิดจะกล่าวถึงการกลับใจลุแก่โทษของพวกเขาด้วย เนื่องจากหนึ่งในบาปใหญ่ของอิสลาม คือ การสิ้นหวังในความเมตตาของพระเจ้า ดังนั้น ต้องไม่มีบุคคลใดบุคคลหนึ่งไม่ว่าจะอยู่ในเงื่อนไขอย่างไรก็ตาม ต้องไม่สิ้นหวังในเมตตาของพระเจ้า ต้องไม่คิดว่าตนพบกับทางตันที่ไม่มีทางออกเสียแล้ว เคยถามตัวเองบ้างหรือไม่ว่าเพราะเหตุใดจึงได้หมดหวังในพระเจ้า และทำไมต้องปิดประตูทุกบานให้แก่ตัวเองด้วย และทำไมต้องกล่าวกเสมอว่าถ้าฉันสอบไม่ติดฉันจะสิ้นหวังหมดทุกสิ่งทุกอย่าง แท้จริงความสุขและความจำเริญของมนุษย์เราผูกติดอยู่กับการสอบเข้ามหาวิทยาลัยหรือ ความจำเริญของบุคคลขึ้นอยู่กับชัยชนะเสมอไปหรือ ฉะนั้น ศาสนาที่ดีคือ ศาสนาที่ไม่มีทางตันสำหรับศาสนิก ต้องเป็นศาสนาที่ชี้แนะแนวทางกลับและคอยช่วยเหลือผู้ที่ผิดพลาด หรือหลงกระทำความผิดลงไป
8. ศาสนาต้องง่ายต่อการปฏิบัติ
ศาสนาที่มีความสมบูรณ์ต้องไม่มีค่าใช้จ่ายใดเป็นปัจจัยสำคัญหมายถึง ศาสนิกที่ปฏิบัติตามศาสนานั้น ๆ ต้องมีความสะดวกสบายในการปฏิบัติตามหลักคำสอน ไม่ใช่ยุ่งยากหรือมีความวุ่นวายในการปฏิบัติ เช่น หนึ่งในหลักการสำคัญของอิสลามคือ การญิฮาด เงื่อนของการญิฮาดระบุไว้อย่างชัดเจนว่า ญิฮาด มิใช่ข้อบังคับสำหรับคนทุกลภาพ ตาบอด หรือชรา ผู้ที่ประสงค์จะนมาซถ้าไม่มีน้ำสำหรับอาบน้ำนมาซให้ตะยัมมุมแทนหมายถึง เอาฝ่ามือตบลงบนฝุ่นดินที่สะอาด ผู้ที่ไม่สามารถบริจาคทานบังคับ (ซะกาต) ได้ก็ไม่จำเป็นต้องบริจาค หรือขณะเพราะปลูกพืชผลนั้นได้ใช้น้ำตามธรรมชาติดังนั้นมูลค่าการบริจาคต้องมากขึ้น แต่ถ้าวิดน้ำจากที่อื่นไปบำรุงต้นพืชมูลค่าการบริจาคก็ลดน้อยลงไป เนื่องจากมีความยากลำบากในการผลิต เจ้าของฝูงแพะหรือแกะถ้าฝูงสัตว์ของเขากินหญ้าตามท้องทุ่งทั่วไปจำเป็นต้องบริจาคทานบังคับมากตามลำดับ แต่ถ้าพวกเขาเก็บเกี่ยวหรือซื้อหญ้าเลี้ยงสัตว์การบริจาคก็ลดน้อยลงไป เนื่องจากพวกเขาเสียค่าใช้จ่ายสูง
ศาสนาที่ดีต้องไม่มีช่องให้เคลือบแคลงสงสัยหรือมีความยากลำบากในการปฏิบัติ อิสลามเป็นศาสนาที่เน้นเรื่องความสะอาดเป็นสำคัญ ซึ่งนอกจากจะต้องมีจิตใจที่สะอาดบริสุทธิ์แล้วร่างกาย เสื้อผ้า และอาหารการกินจักต้องสะอาดถูกหลักอานามัยและหลักการอิสลามด้วย ดังนั้น บนเงือนไขของหลักการดังกล่าวได้ทำให้วิถีชีวิตการเป็นอยู่ของผู้ศรัทธาง่ายขึ้น
หลักการกล่าวว่า ทุกสิ่งทุกอย่างบนโลกนี้สะอาด นอกเสียจากว่ารู้แน่ชัดว่าสิ่งนั้นไม่สะอาดตามหลักการ
หลักการกล่าวว่า ทรัพย์สินที่อยู่ในการครอบครองของมุสลิม เป็นของเขาและถือว่าอนุมัติ
หลักการกล่าวว่า ทุกสิ่งทุกอย่างบนโลกนี้เป็นที่อนุมัติ นอกเสียจากว่ารู้แน่ชัดว่าสิ่งนั้นขัดกับหลักการ
ดังนั้น ศาสนาที่ดีต้องมีหลักการและกฎระเบียบง่ายต่อการปฏิบัติ ที่สำคัญหลักการและกฎระเบียบเหล่านั้นต้องไม่ขัดต่อสติปัญญาของมนุษย์