آياطاعت از خدا و رسول و
صاحبان امرِ ولايت واجب است
نساء: 59
اي كساني كه ايمان آوردهايد، خدا را اطاعت كنيد و از فرستادهِ او و
صاحبان امرتان [، كه جانشينانِ معصوم پيامبرند،] اطاعت كنيد. پس اگر دربارهِ
چيزي [از امور دين يا دنيا] نزاع داشتيد، آن را به خدا و رسولش برگردانيد --
اگر ايمان به خدا و روز واپسين داريد. اين [براي شما] بهتر و خوشعاقبتتر است
دربارهِ اين آيهِ نوراني به دو مطلب اشاره ميكنيم
اولاً، موضوع اين آيه رهبري و تعيين مرجع اصلي و كلي براي مسلمانان
در همهِ امور است كه ابتدا با فرمان اطاعت از خدا، مسير رهبري و جهتگيري
آن را تعيين ميكند و خط بطلان بر حكومتهاي طاغوت ميكشد و اصل اساسي
رهبري ديني را، كه همانا اتصال به وحي و آسمان و داشتن منشاء خدايي است،
تبيين ميكند؛ زيرا فقط خداوند است كه حق حاكميت و ولايت و مالكيت مطلق
دارد و هر حكومتي كه از ذات مقدس او نشئت بگيرد پذيرفته است. لذا بعد از
اطاعت از خداوند، فرمانبرداري از پيامبر و اولوالامر را مطرح ميكند
ثانياً، اين اطاعت بي قيد و شرط و مطلق است و همهِ شئون زندگي
فردي و اجتماعي انسانها را شامل ميشود. تا اين جاي مسئله روشن و مورد
اتفاق است؛ اما در مفهوم و مصداق اولوالامر اختلاف است. اجماع علما و مفسران
شيعه و مكتب اهل بيت: اين است كه اولوالامر امامان معصوماند، زيرا هم
حكومت آنان از وحي و خدا سرچشمه گرفته و هم معصوماند و از اين رو اطاعت
بيقيد و شرط از آنان بي اشكال است؛ اما مفسران اهل سنت اختلاف نظر دارند:
گروهي اولوالامر را همهِ صحابهِ پيامبر، و گروهي آنان را فرماندهان لشكر
ميدانند؛ جمع ديگري خلفاي چهارگانه را اولوالامر ميدانند؛ برخي ديگر
ميگويند منظور علما و دانشمندان و، به اصطلاح، اهل حل و عقد و عقلاي
جامعهاند. البته با آنچه بيان شد ضعف اين اقوال روشن است