قرآن ادوار زندگى انسان را بيان مىكند
روم: 54
خداوند همان است كه شما را از ضعف و ناتوانى [(از موجودى ضعيف چون
نطفه)] بيافريد. آن گاه [براى شما] پس از ضعف و ناتواني، [از اول
بلوغ تا زمان پيري] نيرو و قوت [فكرى و جسمي] قرار داد؛ و باز [در شما]
پس از قدرت، ناتوانى و پيرى ايجاد كرد. [آري] او هر چه بخواهد
مىآفريند و اوست دانا و توانا
قرآن به بيانهاى مختلف دورههاى زندگى انسان را توصيف كرده است.
گاهى زندگى او را به سه دورهِ نوزادى و جوانى و پيرى تقسيم كرده
است، مانند آيهِ مذكور؛ و از دوران كودكى به دوران ضعف ياد كرده
است، زيرا انسان در اين دوره نمىتواند حتى مگسى را از خود براند و يا
آب دهان خويش را نگه دارد. از دوران پيرى نيز به دوران ضعف ياد
كرده است؛ البته ضعفِ پيرى دردناكتر از ضعف كودكى است، زيرا بعد از
آن انسان مىميرد.
قرآن از لحاظ ويژگىهاى اخلاقيِ انسان دوران عمر او را به پنج
دوره تقسيم كرده است: دوران لعب و غفلت و بىخبري، كه دوران كودكى
است؛ دوران سرگرمى و لهو يا دورهِ نوجواني؛ دورهِ زينت و تجمل كه
دورهِ جوانى است؛ دورهِ تفاخر يا ميانسالى كه شور كسبِ مقام و فخر
در انسان غوغا مىكند؛ دورهِ تكاثر يا پيري، كه به فكر افزايش مال و
ثروت و نفر است.
امام اميرالمؤمنين اين دگرگونىهاى زندگى انسان را دليلى بر وجود
خداوند و قدرت و حكمت او مىداند؛ و در بحثهاى معرفتشناسي، از آن به
برهان فقر و غنا تعبير شده است.