پاسخ:
"انسان كامل كتابي است جامع جميع كتب الهيه ، كه نسخه اكبر عالم است . انسان به اعتبار روح و عقل كه از لطائف سبعه وجودي او و از مراتب حقيقت انسان كامل است ، كتابي عقلي است كه " ام الكتاب " نام دارد ؛ چون جميع كتب الهي در اين كتاب تكويني به وجود عقلي و جمعي و قرآني موجودند و چون مقام عقل ، مقام كليات و ديار مرسلات و حقايق كلية مطلقه است، عقل مدرك كليات و صور مجرده است .
انسان همچنين به اعتبارقلب خود كه يكي از لطايف سبعه انسانيه است " كتاب لوح محفوظ" است و به اعتبار وجود نفسي كه تعلق تدبيري به بدن دارد و به اعتبار وجود نازل كه عين بدن است "كتاب محو و اثبات" است . چون مقام نازل نفس ، مقام اتحاد با بدن و محكوم به حكم بدن بودن است .
لذا نفس بماهي نفس ، متحرك به حركت جوهريه است و بعداز استكمالات از مقام نفسيّت ترفّع پيدا مي‌كند و به مقام روح و عقل و قلب و سر خفي و اخفي مي رسد .
بر حسب اصطلاح ، عقل اول و نفس كليه " ام الكتاب" و "حضرت علميّه" خوانده مي شود . به عقل اول به اعتبار احاطة وجودي و سعة ذاتي آن ام الكتاب اطلاق مي‌شود زيرا جميع حقايق وجودي را به نحو اعلي و اتم در بر دارد و تفصيل همين حقايق در نفس كلي ، موجود است كه بدان جهت " كتاب مبين" ناميده مي شود .
چرا كه مجملات در عقل در واقع همان مفصّلات در نفس كليّه اند و تنها به اجمال و تفصيل تفاوت مي‌كنند .
همچنين به نفس منطبع در ماده "كتاب محو واثبات" اطلاق مي شود زيرا جسم كلي به اعتبار اينكه در معرض حوادث و تحول مي باشد عين همان نفس كلي است . مراد از محو و اثبات صور شخصيه‌اي كه منطبع در نفس مي باشد و تابع استعدادهاي اعيان ثابته آن صور است كه ظهورش در نفس مشروط به اوضاع و احوال خاصي مي باشد كه در واقع علل معدّه هستند براي تلبّس اين ذوات و اعيان به صور متجدد و متغير."(1)
بحث درباره حقيقت قرآن كريم مي‌تواند مقدمه اي باشد براي توضيح و اثبات اين مطلب دربارة ذات واجد تعالي ، يكي از مسايلي كه در خصوص علم الهي و علم ذاتي حضرت حق گفته شده اين است كه حق تعالي به حسب ذات خودش واجد جميع علوم مي باشد و علم الهي منشأ آفرينش و پيدايش واقع شده است .
هرچيزي كه در عالم هستي وجود دارد از ذات باري تعالي وجودش را دريافت كرده نظير قدرت، حيات و ...
موجودات هم بر اساس مراتب مختلف، اين كمالات وجودي را دريافت كرده اند از جمله اين مطالب، علم الهي است كه حق تعالي ، عالي ترين مرتبه علم را كه علم به همه عالم امكان و اسرار آن هست به انسان كامل ، به پيامبر خودش عنايت فرمود .
بنابراين عالي ترين مرتبه علم الهي كه اساس قرآن كريم و حقيقت مكتوب وجود انسان مي باشد نامش ام الكتاب است و ما اين را به علم انسان كامل تطبيق كرده ايم ولي اين از نظر عوالم وجود هم قابل پي گيري است كه بحثي حكمي و فلسفي است و مقدماتي را مي طلبد كه مستند به آيات و روايات قرآن بايد باشد و به طور خلاصه ؛ عوالم عالي تر وجود مثل عالم تجرد ، منشأ پيدايش عوالم مادون خودشان هستند . آنچه كه در عالم دنيا به ظهور مي رسد جلوه اي و ظهوري از آن حقيقت بالاست از جمله حقيقت علم آن علومي هستند كه در عوالم تجرد هستند و در قرآن تعبير به ام الكتاب شده . "ولدينا ام الكتاب" "لا يمسُهُ الّا المطهرون"
پس كتابي كه در دست شماست يك حقيقي دارد به نام "ام الكتاب" . "ولدينا ام الكتاب" آن در نزد ماست و از تغيير و تحول مصون است و حقيقت اين است كه جز پاكان به آن دسترسي ندارند .
عالمي ميان عالم دنيا و عالم تجرد حكايت از كتابي است كه كتاب مبين ناميده شده ، چون هرچقدر از قيد مطلق و تجرد محض نزديك مي شويم به عالم شهادت كه عالم دنياست مطالب براي اهل دنيا واضح تر و روشن تر مي شود.
همين حقيقت قرآن كريم براي اينكه به دنيا برسد و اين حقايق ظهور پيدا كند و چهره و لباس مادي بپوشد و در دست انسان ها قرار بگيرد بصورت الفاظ و كلمات تنزل پيدا مي‌كند.
حقيقت تنزل هم همين است كه آن حقايق وقتي در قالب تنگ الفاظ قرار مي گيرند و چهره ملفوظ و مكتوب پيدا مي كنند در واقع نازل شده آن حقايق مي شوند .
نتيجه :
لوح محفوظ ، مرتبه‌ي مجرد همه‌ي حقايق است كه همه چيز در آن از علم الهي وجود دارد و انعكاسي از آن را در لوح محفوظ مي‌يابيم و هركتابي و هر هدايتي، كه بر مبناي اين واقعيات و حقايق صورت مي‌پذيرد، از اين حقيقت بهره دارد.