چه كسي براي اولين بار، قرآن كريم را بر روي كاغذ يا كتاب نوشته است‌؟

پاسخ:

1. در زمان پيامبراكرم‌(ص)، قرآن به وسيلة كاتبان وحي و روي نوشت افزارهايي چون پوست‌، سنگ‌، استخوان‌، كاغذ و... نگاشه شد. تعداد كساني را كه در اين اقدام مشاركت داشته‌اند، تا مرز چهل نفر گفته شده است‌. از ميان افراد مزبور، به ترتيب اهميت مي‌توان به امام علي‌(ع)، ابي‌ّ ابن كعب‌، عبدالله ابن مسعود... اشاره كرد كه هر يك‌، مصحف‌هايي با ويژگي‌ها و سليقه خاص خود تدوين نموده‌اند.(شناخت قرآن‌، علي كمالي دزفولي‌، ص 94 ـ 95، انتشارات فجر ، درسنامة علوم قرآني‌، جوان آراسته‌، ص 104، بوستان كتاب‌.)

2. با وجود نقش اشخاص ياد شده در نگارش قرآن‌، بايد توجه داشت كه نگارش قرآن با ترتيب كنوني‌، ثمرة تلاش شخص واحد و در زمان خاصي نبوده‌، بلكه تأليف اين كتاب الهي با نظم و ترتيب موجود و بخش بندي هايش‌، در اثنأ زماني طولاني صورت گرفته است‌. آغاز اين دوره را، زمان بعثت پيامبر و سپس عهد عثمان و بالاخره عهد خليل بن احمد نحوي‌، تشكيل مي‌دهد.(التمهيد، محمدهادي معرفت‌، ج 1، ص 208، مؤسسة اسماعيليان‌.) نظم كلمات قرآن كه وحي الهي بوده و كسي در آن دخالت نداشته است‌، چينش آيات نيز غالباً براساس تاريخ نزول بوده است‌. آنچه در نگارش قرآن روي داده‌، جمع آن به صورت كتاب‌، پس  از وفات پيامبر (ص)در وصيت او، ابتدا به وسيلة امام علي‌(ع)، انجام گرفته است‌.(همان‌، ص 219.)