در سوره اعراف آيه اي است با اين مضمون كه "هر امتي را اجلي مي باشد". مي خواستم بدانم در مورد امت اسلامي اين آيه چه معنا و مفهومي دارد. يعني آيا امت اسلامي را هم اجلي مي باشد؟

پاسخ:

مطلب مطرح شده در پرسش، مضمون آيه 34 سوره اعراف است: «و لكل امه اجل فاذا جاء اجلهم لايستأخرون ساعه و لايستقدمون؛ و براي هر امتي اجلي است؛ پس چون اجلشان فرارسد، نه)مي توانند(ساعتي آن را پس اندازند و نه پيش»

پرسش مطرح شده از ديرباز مطرح بوده و حتي بعضي از مذاهب ساختگي كه در قرون اخير پيدا شده اند براي رسيدن به اهداف خود، لازم ديده اند كه قبل از هر چيز پايه هاي خاتميت پيامبر اسلام(ص) را به گمان خويش متزلزل سازند، لذا بعضي از آيات قرآن را كه هيچ دلالتي بر هدف آنها ندارد به كمك تفسير به رأي، و سفسطه بر مقصود خود منطبق ساخته اند از جمله آيه مورد بحث است، آنها مي گويند: قرآن گفته است هر امتي پاياني دارد و منظور از امت، مذهب است بنابراين مذهب اسلام نيز بايد پاياني داشته باشد!

بهترين راه براي درك چگونگي اين استدلال اين است كه معني واقعي «امت» را در لغت، و سپس در قرآن مجيد، مورد بررسي قرار دهيم.

از بررسي كتب لغت و همچنين موارد استعمال اين كلمه در قرآن كه بالغ بر 64 مورد مي شود چنين استفاده مي گردد كه «امت» در اصل به معني جمعيت و گروه است.

مثلا در داستان موسي مي خوانيم«و لما ورد ماء مدين وجد عليه امه من الناس يسقون»  : «هنگامي كه به آبگاه شهر مدين رسيد، جمعيتي را مشاهده كرد كه (براي خود و چهارپايانشان) مشغول آب كشيدن هستند» (سوره قصص، آيه 23) و نيز در موارد امر به معروف ونهي از منكر مي خوانيم:«ولتكن منكم امه يدعون الي الخير»  : «بايد جمعيتي از شما باشند كه دعوت به نيكيها كنند». (سوره آل عمران، آيه 104)

و نيز مي خوانيم:«و قطعناهم اثنتي عشره اسباطا امما»  : «ما بني اسرائيل را به دوازده قبيله و گروه تقسيم كرديم». (سوره اعراف، آيه 160)

و نيز مي خوانيم:«و اذا قالت امه منهم لم تعظون قوما الله مهلكهم»  : «جمعيتي (از ساكنان شهر ايله از بني اسرائيل) گفتند: چرا اندرز مي دهيد افراد گناهكاري را كه خداوند آنها را هلاك خواهد كرد...» (اعراف، آيه 164)

از اين آيات به خوبي روشن مي شود كه امت به معني جمعيت و گروه است، نه به معني مذهب و نه به معني پيروان مذهب، و اگر مي بينيم كه به پيروان مذهب، امت گفته مي شود، به خاطر آن است كه آنها نيز براي خود گروهي هستند.

بنابراين معني آيهء مورد بحث اين است كه هر جمعيت و گروهي، سرانجامي خواهند داشت ، بعضي نه تنها تك تك مردم، عمرشان پايان مي پذيرد، بلكه ملت ها هم مي ميرند و متلاشي مي شوند، اصولا در هيچ مرد «امت» در معناي مذهب به كار نرفته است و به اين ترتيب آيه مورد بحث هيچ گونه ارتباطي به مسأله خاتميت و دين اسلام ندارد. (تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 6، ص 158، دارالكتب الاسلاميه)