اصحاب سبت چه كساني بودند و قرآن مجيد درباره آن‏ها چه آياتي دارد؟

پاسخ:

قرآن كريم در آياتي چون 47 نساء، 65 بقره و 165 163 اعراف به اصحاب سبت اشاره مي‏كند: »سبت« يعني »شنبه« و اصحاب سبت گروهي از بني اسرائيل بودند كه فرمان خداوند درباره ممنوعيت صيد ماهي در روز شنبه را زير پا نهادند و با خشم و عذاب الاهي روبرو شدند. بر اساس روايات، اين گروه در شهر ايله يا ايلات )بندري كوچك در شمال بندر عقبه اردن( در كنار باريكه‏اي از درياي سرخ زندگي مي‏كردند.

خداوند، به منظور آزمايش، به آنها فرمان داد از صيد ماهي در روز شنبه خودداري كنند. از سوي ديگر، به جهت شديدتر شدن آزمون الاهي، ماهي‏ها در شنبه جلوه گري خاص داشتند و بسياري از آن‏ها تا كنار نهرها و بركه‏ها پيش مي‏آمدند.

برخي از ساكنان شهر راه نيرنگ پيش گرفتند. آن‏ها كانال‏هايي احداث كردند، در روز شنبه، ماهي‏ها را به آن جا سوق مي‏دادند و يكشنبه به صيد مي‏پرداختند. يا تورهاي صيادي را شنبه مي‏گستردند و يكشنبه جمع مي‏كردند. خداوند آنها را از اين عمل بازداشت. آن‏ها سه گروه شدند: سركشان و گناهكاران، فرمانبران خاموش كه راه اطاعت حق مي‏پيمودند؛ ولي در برابر گناهكاران ساكت بودند و جمعي كه به نهي از منكر و اندرز مردم مي‏پرداختند. سرانجام عذاب الاهي بر آنان فرود آمد و به مجازاتي دردناك به نام مسخ دچار شدند؛ شكل‏هايي چون ميمون و خوك يافتند و پس از سه روز درگذشتند.

در اين رويداد، تنها اندرزدهندگان و نهي كنندگان از منكر نجات يافتند و فرمانبران خاموش نيز به كيفر گناهكاران و سركشان گرفتار شدند.

طبق نظر علامه طباطبايي، از اين آيات يك سنت عمومي الاهي نيز قابل استفاده است. بر اساس اين سنت، سكوت در برابر ستم و گناه، شركت در گناه شمرده مي‏شود و خاموشان فرمانبردار نيز چون گناهكاران كيفر پروردگار را تجربه خواهند كرد.

منابع: قرآن كريم و تفسيرهاي مجمع البيان، البرهان و الميزان.