پاسخ:
قرآن مجيد صريحاً شيطان را از طائفه جن مي خواند: "... كان من الجن...".(1) در پاسخ به اين پرسش، بين مفسران بحث هاي زيادي شده است كه آيا ابليس فرشته بوده يا جن؟
بهترين جواب آن است كه ابليس به جهت عبادت بسيار، در زمره فرشتگان به حساب مي آمد و ملائكه خيال مي كردند كه او از خود ايشان است و خطاب هم كه شد، گويي ابليس به همين دليل، مشمول اين خطاب بوده و خودش هم مي دانست كه مشمول اين خطاب است.
ممكن است بگوييم اكثر قريب به اتفاق مخاطبان خداوند در امر به سجده، فرشته بودند. اينك در قرآن در مقام حكايت و نقلي از آن خطاب مي فرمايد: به ملائكه گفتيم سجده كنيد، همه سجده كردند، جز ابليس. اين نحوه بيان، كمياب نيست.
به نظر مي رسد صورت جمع بين هر دو ـ كه هم ابليس حقيقتاً از جن بوده و هم به خاطر كثرت عبادت در زمره ملائكه محسوب شده است. شايد بهترين وجه باشد، به ويژه كه بعيد است بتوانيم ابليس را از نظر ماهيت خلقت نيز جزء فرشتگان به حساب آوريم، زيرا در هيچ جاي قرآن نيامده است كه ملائكه از آتش خلق شده اند و نيز تصريح شده كه ابليس عصيان كرد و حال آن كه فرشتگان عصيان نمي كنند.(2)