ميزان احترام گذاري يك نوجوان، جوان و بزرگسال نسبت به قرآن بايد در چه حدي باشد؟ آيا در اين مورد به خصوص رواياتي موجود ميباشد؟

پاسخ:

احترام به قرآن از شروط تماس با قرآن و بهرهبرداري از معارف بلند آن است. در آيه 79 سوره واقعه ميخوانيم: "لآ  يَمَسُّهُ اِلآ المُطَهَّرُونَ؛ و جز پاكان نميتوانند آن را مس كنند."

اين آيه براساس تفسيرهاي مطرح شده، به شرط طهارت در مسّ ظاهري و استفاده معنوي از مفاهيم قرآن تفسير شده است. در مورد تفسير اول (تماس ظاهري) در روايتي از امام رضا7 ميخوانيم: "قرآن را بدون وضو مس نكن، و نه در حال جنابت، و دست بر خط آن در اين حال مگذار و آن را حمايل نكن، چرا كه خداوند متعال فرموده: جز پاكان آن را مس نميكنند."(وسائل الشيعه، شيخ حر عاملي، ج 1، ص 269، حديث 3.) همين معنا در حديث ديگري از امام باقر7 با تفاوت اندكي، نقل شده است.(همان، ص 270، حديث 5.)

در مورد مس معنوي نيز از ابن عباس از پيامبر گرامي اسلامروايت شده كه فرمود: "اين قرآن كريمي است كه در كتاب پنهان (لوح محفوظ) قرار دارد"، (فرمود:) "نزد خداوند در صفحات پاكيزهاي است و جز پاكان آن را مس نميكنند" فرمود: يعني مقربان.(الدارالمنثور، جلال الدين سيوطي، ذيل آيه.)

لزوم طهارت براي تماس ظاهري و معنوي با آيات قرآن خود بهترين دليل بر عظمت و وجوب تكريم آن است. در آيات ديگري مانند آيه 204 احزاب درباره ضرورت ترك كارها و گوش فرا دادن به قرآن ميخوانيم: "وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْءَانُ فَاسْتَمِعُواْ لَهُو وَأَنصِتُواْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ ؛ هنگامي كه قرآن خوانده شود گوش فرا دهيد و خاموش باشيد تا مشمول رحمت خدا شويد."

اين آيه به همگان، عالم و جاهل، مرد و زن، كوچك و بزرگ دستور ميدهد در برابر قرآن احترام گذاشته، و به هنگام تلاوت آيات آن از سخن گفتن و پرداختن به كارهاي ديگر خودداري كنند تا مشمول رحمت پروردگار شوند و اين به جهت عظمت قرآن است.

در متون روايي نيز روايات و احاديث فراواني درباره فضيلت قرآن و آداب قرائت قرآن و اهتمام و رجوع به آن آمده كه همه از عظمت و شأن معنوي اين كتاب الهي حكايت دارد و البته در اين روايات كه تعداد آنها نيز بسيار است، هيچ گاه بين مخاطبان فرق گذاشته نشده است.(ر. ك: اصول كافي، مرحوم كليني، ج 6، كتاب فضل القرآن، انتشارات اسوه و... .)

براي نمونه روايتي را از پيامبر گرامي اسلامذكر مينماييم: آن حضرت فرمود: "القرءان افضل كلّ شيء دون اللّه، فمن وَقَّرَ القرآن فقد وَقّر اللّه و مَنْ لم يُوَمِّرِ القرءانَ فقدِ استخفّ بحُرمه اللّه(جامع الاخبار، محمد بن محمد سبزواري، ص 47، چاپ سنگي.) به قرآن برترين خير پس از خداي متعال است، هر كس قرآن را احترام كند، خدا را احترام گذارده است و هر كس حرمت قرآن را نگه ندارد، حرمت الهي را سبك شمرده است."

روشن است كه مطالب مذكور چگونه بودن را به ما ميآموزد، ولي عملاً كساني كه معرفتشان نسبت به قرآن بيشتر است و از انوار الهي آن بهره بيشتري بردهاند، نسبت به قرآن احترام بيشتري قائلند، بنابراين، لازمه اداي حق قرآن، فهميدن مقام آن است و اين جز با تفكر در آيات آن و آگاهي از معارف الهي ميسور نخواهد بود.