طبق آيه شريفه 24 سوره مباركه بقره‌، آتشي كه براي عذاب كافران آماده مي‌گردد، هيزمش "ناس‌" و "سنگ‌" مي‌باشد.  براي رفع ابهام درباره قرار گرفتن مردم در آتش جهنم به عنوان هيزم بدون اين كه در آيه به بد كار بودن آن‌ها اشاره شده باشد، توضيح لازم را مبذول فرماييد.

پاسخ:

قرآن كريم مي‌فرمايد: "فَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِي وَ قُودُهَا النَّاس‌ُ وَ الْحِجَارَه‌؛(بقره‌،24) از آتشي كه هيزم آن بدنهاي مردم بي‌ايمان و سنگهاست‌، بترسيد."

برخي از مفسران از جمله علامه طباطبايي گفته‌اند: مقصود از حجاره (سنگ‌)، بتهايي است كه مشركان از سنگ ساخته بودند و مي‌پرستيدند؛ چون خداوند متعال در آيه 98 سوره انبيا مي‌فرمايد: "شما و آنچه غير خدا را مي‌پرستيد، هيزم جهنم خواهيد بود."

بعضي از مفسران معتقدند كه منظور از اين تعبير، توجه دادن به شدت حرارت دوزخ است‌؛ يعني آن‌چنان حرارت و سوزندگي دارد كه سنگها و انسانها را همانند هيزم‌، شعله‌ور مي‌سازد.(ر.ك‌: الميزان‌، ج 1، ص 90، نشر اسماعيليان ، تفسير نمونه‌، آيت‌الله مكارم شيرازي‌، ج 1، ص 127، دارالكتب الاسلاميه ، تفسير كنزالدقائق‌، علامه محمدرضا القمي المشهدي‌، ج 1، ص 271، مؤسسه الطبع و النشر. ) اما اطلاق "الناس‌" در اين آيه با قراين فراواني از قرآن و احاديث و عقل در گروه خاصي از آنان منحصر مي‌شود و آنان گروهي بي ايمانند كه لياقت رحمت و مغفرت الهي را ندارند.

خداي متعال در آيات متعددي مي‌فرمايد: "وَلاَ  تُظْـلَمُون‌َ فَتِيلاً ؛(نسأ،77) و "وَلاَ  يُظْـلَمُون‌َ فَتِيلاً ؛(نسأ،49 و اسرأ،71) يعني كم‌ترين ستمي به آن‌ها نخواهد شد و آن‌چه بر سر كافران و بدكاران مي‌آيد، انعكاس اعمال خودشان است‌. اين در حالي است كه خداوند بسياري از مردم را كه به جهت اعمال ناشايست‌شان جز در افتادن به آتش راهي ندارند، به كرم و غفاريت خويش عفو مي‌كند و از آتش دوزخ نجات مي‌بخشد.(نسأ،48)

خداي متعال در آيه 98 سوره انبيأ به روشني مي‌فرمايد: "إِنَّكُم‌ْ وَ مَا تَعْبُدُون‌َ مِن دُون‌ِ اللَّه‌ِ حَصَب‌ُ جَهَنَّم‌؛ شما و آن‌چه غير از خدا مي‌پرستيد هيزم جهنم خواهيد بود..."

دامنه روايات نيز در اين‌باره بسيار وسيع است و از عدل الهي سخن مي‌گويد و بالاتر از آن‌، از بخشوده شدن بسياري از گناهكاران خبر مي‌دهد.

بنابراين‌، بر اساس آيات و روايات و حكم عقل و نيز به اقتضاي سياق آيه مورد بحث كه روي سخن با منكران و كافران دارد، منظور از "الناس‌" تنها كساني هستند كه به دليل شرك به خدا و اعمال ناشايست محكوم به عذاب الهي شده‌اند.