كلمه "رجز" در آيه 59 سوره بقره به چه معناست‌؟

پاسخ:

خداوند درباره ستمگران بني‌اسرائيل مي‌فرمايد: "...فَأَنزَلْنَا عَلَي الَّذِين‌َ ظَـلَمُواْ رِجْزًا مِّن‌َ السَّمَآءِ بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُون‌َ ؛(بقره‌،59)...و ما بر آنان كه ستم كردند، به سزاي اين نافرماني پيشه كرده بودند، عذابي از آسمان فرو فرستاديم‌."

"رجز" در اصل به معناي اضطراب است‌، مخصوصاً اين تعبير در مورد شتر به هنگامي كه گام‌هاي خود را نزديك به هم و نامنظم ـ به خاطر ضعف و ناتواني ـ بر مي‌دارد، گفته مي‌شود.(مفردات راغب‌، ماده رجز.)

در مجمع البيان آمده است‌: رجز در لغت اهل حجاز به معناي عذاب است‌.(مجمع البيان‌، ذيل آيه 69 بقره‌.)

در برخي روايات‌، رجز در آيه به يك نوع طاعون تفسير شده كه به سرعت در ميان بني‌اسرائيل شيوع يافت و عده‌اي رااز ميان برد.

عجيب اين كه يكي از عوارض دردناك طاعون آن است كه مبتلايان به آن گرفتار اضطراب و بي‌نظمي در سخن و در راه رفتن مي‌شوند كه با معناي ريشه‌اي كلمه رجز نيز كاملاً متناسب است‌.(ر.ك‌: كنز الدقائق‌، شيخ محمد بن محمد رضا قمي مشهدي‌، ج 2، ص 20، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ، تفسير نمونه‌، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران‌، ج 1، ص 269ـ270، دارالكتب الاسلاميه‌.)