پاسخ:
"فريضه"از مادّه "فرض" در لغت به معناي قطع چيز محكم و تأثيرگذاري در آن است.(ر.ك: مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهاني، واژه "فرض".) اين واژه در قرآن به معناي تعيين و ايجاب به كار رفته است(ر.ك: احزاب، 38.)؛ چنان كه در آيه 236 بقره به مهريه "فريضه" گفته شده، زيرا مهريه شي‌ء تعيين شده است، و درباره زكات و حج كه يكي از واجبات الهي است، واژه فريضه آمده است.(ر.ك: توبه، 60 ؛ بقره، 197 و ر.ك: قاموس قرآن، سيدعلي اكبر قريشي، ج 5، ص 161، دار الكتب الاسلاميه ، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، حسن المصطفوي، ج 9، ص 58 ـ 60، نشر وزاره الثقافه و الارشاد الاسلامي.)
"كتابت" در لغت به معناي تثبيت و نوشتن است.(ر.ك: قاموس قرآن، همان، ج 6، ص 82 ـ 83 ، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، همان، ج 10، ص 20 ـ 23.)
قرآن كريم جهت اهميت و تأكيد مطلب گاهي در مورد دستورات لازم الاجرأ از جمله "كتب عليكم" استفاده مي‌كند، زيرا وقتي حكمي نوشته شده باشد معلوم مي‌شود كه از هر نظر قطعيت پيدا كرده و جدّي است، لذا هر جا در قرآن آمده است كه فلان چيز بر شما نوشته شده، معنايش اين است كه اين حكم يا سرنوشت، حتمي، قطعي و لازم شده است(ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي، ج 1، ص 439 و ج 2، ص 164، منشورات جماعه المدرسين ، تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و همكاران، ج 1، ص 603 ـ 604، دار الكتب الاسلاميه.) ؛ بنابر اين "كتب" همان معناي "فَرَض" يعني "وجوب" را مي‌فهماند، با اين تفاوت كه وقتي در مورد حكم يا سرنوشتي از "كتب" استفاده مي‌شود، بر لزوم و قطعيت بيشتري دلالت دارد. در مورد معلوم يا مجهول آوردن فعل اصل اوليه (طبق قواعد زبان عربي) آن است كه فعل به صورت معلوم آورده شود، و مجهول آوردن فعل دليل مي‌خواهد. درباره اين كه چرا "كتب" در مورد قتال، قصاص و... با صيغه مجهول آورده شده، علامه طباطبايي مي‌فرمايد: "چون در آيه فرماني صادر شده است كه مورد كراهت مؤمنان است لذا در چنين مقامي نام خدا بردن و فاعلي را معرفي كردن نوعي هتك حرمت خداست و فعل را به صورت مجهول آوردن (و فاعل را معرفي نكردن) نام خدا را از سبكي و استخفاف حفظ مي‌كند.(ر.ك: الميزان، همان، ج 2، ص 164، ذيل آيه 216 بقره.) افزون بر آن فعل را در ماده كتابت، به صورت صيغه ماضي مجهول آوردن بر ثبوت و قطعيت بيشتري دلالت مي‌كند.