منظور از روز الست چيست ؟

پاسخ:

روز الست (ذر)، اشاره به آيه شريفه است:   و اذ اخذ ربك من بني آدم من ظهورهم ذريتهم و اشهدهم علي انفسهم الست بربكم قالوا بلي شهدنا، ان تقولوا يوم القيمه انّا كنّا عن هذا غافلين متذكر باش هنگامي كه پروردگارت از پشت بني‏آدم ذريه آنها را برگرفت و آن‏ها را بر خويش گواه ساخت كه آيا من پروردگار شما نيستم؟ گفتند چرا بر اين امر گواهيم (اين پيمان به خاطر اين انجام شد) كه روز قيامت نگوئيد ما از اين موضوع (توحيد و خداپرستي) غفلت كرديم و همچنين نگوئيد پدران ما قبل از ما مشرك بودند و ما نسل بعدي هستيم (كه طبعاً پيرو آنان خواهيم بود) آيا ما را بر آنچه عناصر باطل انجام دادند عذاب مي‏كني و چنين آيات خود را تقصيل مي‏دهيم و بيانمي‏كنيم شايد به سوي حق باز گردند، (سوره اعراف، آيات 174 تا 172).

در تفسير اين آيه و چگونگي عالم ذر بين مفسرين و دانشمندان اختلاف است. يكي از تفسيرهايي كه مورد پذيرش متاخرين و از جمله علامه طباطبائي است اين است كه منظور از اين عالم دنياي فطرت و استعدادها است، يعني به هنگام ورود ذرات اسپرم در رحم و تكوين جنين خداوند در خمير مايه انسان فطرت توحيدي قرار مي‏دهد و يا همان حقيقتي است كه خداوند در موارد مختلف قرآن از جمله در سوره روم آيه 30 مطرح كرده:  

و اقم وجهك للدين حنيفاًفطره اللّه‏ التي فطر الناس عليها لاتبديل لخلق اللّه‏ ذلك الدين القيم و لكن اكثر الناس لايعلمون؛  

مستقيم روي به جانب آئينپاك اسلام آور و پيوسته از طريق دين خدا كه فطرت خلق را بر آن آفريده پيروي كن كه هيچ تغييري در خلقت خدا نبايد داد». بنابر اينتفسير مقصود از عالم ذر و روز الست همان پيمان فطري و طبيعي است كه خداوند از انسانها گرفته ـ براي اطلاع بيشتربه تفسير الميزان ـ مراجعه شود.