منظور از روح در قرآن چيست. كه از جبرئيل نيز بالاتر است و آيا اين روح با حضرت فاطمه زهرا (س)ارتباط دارد.

پاسخ:

1. روح در لغت و در نگاهي گسترده به معناي سرچشمه حيات و بستر خيزش احساس و حركات ارادي مي باشد. (الميزان،ج 13،  ص 195، موسسه الاعلمي.)

2. افزون بر معناي ياد شده، اين واژه در قرآن كريم درباره يكي از آفريده هاي غير مادي الهي، يعني روح، به كار رفته است «تنزل الملائكه و الروح فيها باذن ربهم من كل امر (قدر، 4)، فرشتگان و «روح» در آن شب (شب قدر) ، به اذن  پروردگارشان براي (تقدير) هر كاري فرود مي آيند.» يا «ينزل الملائكه بالروح من امره علي من يشا من عباده (نحل ، 2) ، (خداوند) به فرمان خود،فرشتگان را همراه با روح، بر هر كس از بندگانش بخواهد، فرو مي فرستد».

نيز در آيات مزبور، بر دوگانگي روح با ملائكه تصريح شده است، مطلبي كه در سخني از امام علي (ع) هم به چشم مي خورد. (همان، ج 12، ص 224، موسسه الاعلمي.)

3. با وجود جدايي موجود ياد شده از ملائكه، در آيات بسياري از قرآن كريم، از فرود آمدن همزمان آنان با يكديگر سخن گفته شده است كه ، از جمله آيه هاي مزبور، آيه مورد اشاره در سوره مبارك قدر مي باشد.

4. در رواياتي از معصومين (ع) ، فاطمه زهرا (س) مصداق شب قدر عنوان شده كه، در نتيجه عبارت «تنزل الملائكه و الروح فيها» به معناي حلول روح در وجود ايشان خواهد بود، (محمد باقر مجلسي، بحارالانوار ، ج 25، ص 91) زيرا در اين صورت ضمير فيها به خود حضرت باز مي گردد. هر چند معناي دقيق تعابير دوگانه مزبور؛ يعني مصداق شب قدر  بودن فاطمه زهرا(س) و نيز حلول روح القدس در آن حضرت، براي ما كاملا شناخته شده است.

ولي با توجه به حكومت هزار ماهه بني اميه  و پيامدهاي بسيار بدي كه حكومت مزبور در اين مدت بر جامعه اسلامي گذاشت و اين موضوع در خواب به پيامبر اكرم (ص) يادآوري شده بود، خداوند به دنبال همان خواب، وجود مقدس فاطمه زهرا(س)را به پيامبر نويد داد كه ، نگران حكومت بني اميه مباش، چرا كه ما فاطمه (س) را به شما داده ايم و ايشان بهتر از هزار ماه ياد شده مي باشد زيرا، تنها كسي كه پس از پيامبر(ص) در برابر آن پايداري نموده و راه مبارزه راگشود، فاطمه (س) بود. نيز حلول روح در وجود فاطمه زهرا(س) بدان معناست كه ، ايشان ظرفيت پذيرش وحي را دارند. امام خميني (ره) نيز در پيامي به مناسبت روز زن  ؛ يعني 1358.2.26 فرمودند: «تمامي ابعادي كه براي زن و براي يك انسان تصور مي رود، در فاطمه زهرا(س) جلوه كرده بوده است. (ايشان) يك زن معمولي نبوده است، بلكه يك زن   روحاني ، يك زن ملكوتي ، يك انسان به تمام معناي انسان ، تمام نسخه انسانيت ، تمام حقيقت زن ، تمام حقيقت انسان. او زن معمولي نيست، او موجودي ملكوتي است كه ، در عالم به صورت انسان ظاهر شده است... زني ، كه تمام ويژگي هاي انبيا در اوست، زني كه اگر مرد بود، نبي بود، زني كه اگر مرد بود، به جاي رسول الله بود (صحيفه نور، مجموعه رهنمودهاي امام خميني (ره) ، ج 6، ص 185. مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، وزارت ارشاد 1361)