آداب قرائت قرآن را بگوييد و برخي از وظايف ما مسلمانان درباره قرآن چيست؟

پاسخ:

 توجه شما را به برخي از وظايف ما درباره قرآن جلب مي‌كنيم‌:

برخي از وظايف ما مسلمانان درباره قرآن عبارت است از:

1. يادگيري قرآن‌: رسول گرامي‌در اين‌باره مي‌فرمايد: "بهترين شما كسي است كه قرآن را بياموزد و آن را به ديگران نيز ياد دهد".( بحارالأنوار، علامه مجلسي‌؛، ج 89، ص 186، نشر احيأ التراث‌، بيروت‌. )

2. قرائت قرآن‌: پيامبر گرامي‌مي‌فرمايد: "خانه هاي خود را با تلاوت قرآن نوراني كنيد".( كافي‌، محمدبن‌يعقوب كليني‌، ج 2، ص 574، باب 461، حديث 1، نشر دارالتعارف‌، بيروت‌.

.885بحار، ج 89، ص 213. )

قرائت قرآن‌، آدابي دارد كه به برخي از آنها اشاره مي‌شود:

الف‌) مسواك زدن كه پيامبر(ص) بر آن دستور داده است‌؛( بحار، ج 89، ص 213.)

ب‌) وضو و طهارت داشتن هنگام تلاوت قرآن‌؛( ر.ك‌: بحارالأنوار، ج 89، ص 210، حديث 2. )

ج‌) پناه بردن به خداوند پيش از قرائت قرآن‌: قرآن كريم مي‌فرمايد: "وقتي قرآن مي‌خواني‌، از (شرّ) شيطان رانده شده به خداوند پناه ببر". (نحل‌، 98)

د) قرائت از روي قرآن كه پيامبر(ص) فرمود: "قرائت قرآن از روي مصحف بهترين اعمال امّت من است‌".( بحارالأنوار، ج 89، ص 202. )

 'û) قرائت قرآن با صداي خوش كه خاتم پيامبران‌فرمود: "هر چيزي زيوري دارد و زيور قرآن‌، صوت نيكو است‌."( كافي‌، ج 2، ص 615. )

و) قرائت قرآن همراه با خشوع‌: قرآن مي‌فرمايد: "آيا وقت آن نرسيده است كه دلهاي مؤمنان در برابر ذكر خدا و آنچه از حق نازل شده‌، خاشع گردد؟" (حديد، 16)

ز) قرائت همراه با حزن و با حالت اندوه‌: پيامبر خدا(ص) فرمود: "براستي قرآن همراه با حزن نازل شده است‌؛ بنابراين‌، هنگامي كه قرآن مي‌خوانيد گريه كنيد و اگر گريه نكرديد، حالت گريه به خود بگيريد".( جامع‌الأخبار، ص 57 ـ بحارالأنوار، ج 92، ص 210 و 216. )

ح‌) تلاوت قرآن همراه با ترتيل‌: قرآن مي‌فرمايد: "و رتّل القرءان ترتيلاً؛ (مزمل‌، 4) قرآن را با دقّت و تأنّي بخوان‌."

3) تدبّر در قرآن‌؛ يعني قاري قرآن تنها به خواندن الفاظ، بدون توجه به معاني آن‌، اكتفا نكند؛ بلكه همراه با قرائت آن در معاني قرآن انديشه كند. از آياتش پند گيرد؛ چنان‌كه اميرمؤمنان علي‌در وصف پرهيزكاران مي‌فرمايد: آنان در شب به پا خاسته و قرآن را شمرده و با تدبّر تلاوت مي‌كنند. جان خويش را با آن محزون مي‌سازند و دواي درد خود را از آن مي‌گيرند. هرگاه به آيه‌اي برسند كه در آن تشويق باشد، با علاقه و اميد به آن روي مي‌آورند و روح و جانشان با شوق بسيار در آن خيره مي‌شود و آن را همواره "نصب‌العين‌" خود مي‌سازند، و هرگاه به آيه‌اي برخورد كنند كه در آن بيم باشد، گوش‌هاي دل خود را براي شنيدن آن باز مي‌كنند و صداهاي ناله و برخورد زبانيه هاي آتش در گوششان طنين‌انداز است‌.( نهج‌البلاغه‌، خطبه 193 ـ معجم‌المفهرس‌، ص 12، نشر مؤسسه اميرالمؤمنين‌. )

4. عمل به قرآن  كه مهم‌ترين موارد است‌. پيامبراكرم‌فرمود: "رُب‌ّ تال‌ٍ للقرآن و القرآن‌ُ يَلْعَنُه‌"( جامع‌الأخبار، 56. )، بسا كساني كه قرآن را تلاوت مي‌كنند؛ در حالي كه قرآن بر آنها لعن و نفرين فرستد.

5. حفظ قرآن‌: پيامبر گرامي اسلام‌فرمودند: "لايعذب اللّه قلباً وعي القرآن‌؛ خداوند قلبي را كه ظرف قرآن باشد، عذاب نمي‌كند".( بحارالأنوار، علامه مجلسي‌؛، ج 89، ص 178، داراحيأ التراث‌، بيروت‌. )

امام صادق‌فرمودند:

"كسي كه حافظه‌اش ضعيف باشد و با رنج و زحمت‌، قرآن را حفظ كند، اجرش دوچندان باشد."( همان‌، ص 187. )

براي مأنوس شدن با قرآن‌، داشتن برنامه‌اي منظم و روزانه براي قرائت قرآن و حتي‌الامكان تكلّم قرآني مفيد است و براي فهميدن قرآن‌؛ علاوه بر فراگيري علوم مقدماتي‌، بايد از تفاسيري كه در پاسخ اول گذشت مدد جست‌؛ البته از خود قرآن مجيد هم مي‌شود سيري براي فهم قرآن به دست آورد: "و لقد يسرنا القرءان للذكر فهل من مدّكر"(قمر،17) كه اشاره مي‌فرمايد قرآن براي پندآموزي‌، آسان شده است‌؛ منتها بايد "پند گيرنده‌" اي باشد. بعد از اين‌كه پند گيرنده يافت شد، بايد دانست قرآن كتابي است كه "لايمسّه إلاّ المطهّرون‌" (واقعه‌، 79) جز پاك شدگان بر آن دست نزنند (و بهره‌اي نمي‌توانند بگيرند) و پس از آن نوبت به ترتيل قرآن مي‌رسد:

"و رتّل القرءان ترتيلا" (مزمل‌، 4) و سپس نوبت به تدبر در قرآن مي‌رسد:

"افلايتدبرون القرءان أم علي قلوب أقفالها" (محمد، 24) و تقواي الهي مرحله بعدي اين سير است‌:

"اتقوا الله و يعلمكم الله" (بقره‌، 282) كه تدبر در قرآن و عمل به آن‌، انسان را به تقواي الهي مي‌رساند و اين تقوا باعث مي‌شود كه ابواب علوم از طرف خداوند متعال به‌سوي انسان گشوده شود .