منظور از كساني كه به ايشان نعمت داده شده در آيه شريفه (صراط الذين انعمت عليهم ) چه كساني مي باشند؟

پاسخ:

بيشتر مفسران، معتقدند كه منظور از كساني كه خداوند به آنان نعمت داده (انعمت عليهم) افرادي هستند كه داخل در «صراط مستقيم»اند  اين اشخاص پيامبران، صديقين، شهيدان و صالحان‏اند كه خداوند لزوم دوستي و وجوب متابعت از آنانرا در پيمودن راه به مسلمانان گوشزد كرده است:   و من يطع الله و الرسول فاولئك مع الذين انعم الله عليهم من النبيين و الصديقين و الشهداء و الصالحين وحسن اولئك رفيقا      كسي كه خدا و پيامبر را اطاعت كند، )در روز رستاخيز )همنشيني كساني خواهد بود كه خدا، نعمت خود را بر آنان تمامكرده است؛ از پيامبر و صدّيقان و شهيدان و صالحان؛ و آنان رفيق‏هاي خوبي‏اند، (نساء، آيه 69).

    از كلمه «مع» و   حسن اولئك رفيقا   استفاده مي‏شود كه مرتبه آنان، بالاتر از مرتبه مؤمنان است؛ زيرا امر به متابعت مؤمنان از ايشان، بدون علوّ درجه آنها، امكان‏ناپذير است. بنابراين جا دارد دينداران، از خدا بخواهند كه آنان را به مسيررهروان راه راست، هدايت فرمايد، (ر.ك: علامه طباطبايي، تفسير الميزان، ج 1، ص 28، مجمع البيان، ج 1، ص 70).

    علت برتري اين افراد، شايد به دليل «علم» آنان است كه در قرآن به آن اشاره شده است:   يرفع الله الذين امنوا منكم و الذين اوتوا العلم درجات      خداوند مؤمنان وافرادي را كه داراي علم‏اند، به درجاتي بر سايرين ترفيع مي‏دهد، (مجادله، آيه 11). شايد به دليل دارا بودن صفات مذكور در آيه 55 سوره «مائده» است:   انما وليكمالله و رسوله و الذين امنوا الذين يقيمون الصلوه و يؤتون الزكاه و هم راكعون      سرپرست و ولي شما، تنها خداست و پيامبر او و آنانكه ايمان آورده‏اند؛ همان‏ها كه نماز را بر پاي مي‏دارند و در حال ركوع زكات مي‏دهند، (تفسير الميزان، ج 1، صص 29 و 32).

    در آيات ديگر قرآن، نشانه اصلي صادقان چنين بيان شده است: ايمان كامل به همه مقدسات و اطاعت از فرمان خدا در تمام زمينه‏ها (به خصوص نماز، زكات، انفاق)، استقامت در جهاد، بردباري در مقابل مشكلات و... از مجموع اين آيات نتيجه مي‏گيريم كه مسلمانان موظف‏اند با كساني باشند كه از نظر ايمان و تقوا، در درجه برتر، و از نظر علم، عمل، استقامت و جهاد، در بالاترين سطح قرار دارند. بديهي است كه روشن‏ترين مصاديق اين اوصاف، جز معصومين(ع) كسي ديگر نمي‏تواند باشد.