با توجه به اين‌كه سورة نمل دو "بسم‌الله..." دارد، آيا امکان داشت اين سوره را با يك "بسم‌الله..." خواند؟

پاسخ:

"بسم اللّه‌..." ذكر شده در اثناي اين سوره حكايت از متن نامه حضرت سليمان به ملكه سبأ دارد كه اولش با "بسم اللّه‌..." شروع شده‌، و نام سوره هيچ خصوصيتي در آمدن دو "بسم اللّه‌..." ندارد؛ مثلاً وقتي فردي كلام خودش را با سلام شروع كرد و در بين حرفهايش بگويد: "فلاني بعد از سلام چنين گفت‌"، اين سلام دوم تكرار سلام اوّل آن فرد نيست‌؛ بلكه حكايت قول اين شخص از گفتار شخص ديگر است‌.

حضرت سليمان‌غ نامه‌اي بسيار كوتاه و پر محتوا نوشت و به هدهد داد و گفت‌: "اين نامه مرا ببر و نزد آن‌ها بيفكن‌"، وقتي نامه به دست ملكة سبأ رسيد، آن را گشود و از مضمون آن آگاهي يافت‌، رو به سوي اطرافيانش كرد و گفت‌: "اين نامه كريم و پرارزشي است‌" سپس به ذكر مضمون نامه پرداخت و گفت‌: "اين نامه از سوي سليمان است و محتوايش چنين است‌: "به نام خداوند بخشنده مهربان‌...".

بنابراين‌، اين نامه از جانب خداوند نبود، بلكه از جانب حضرت سليمان بود و در آغازش "بسم اللّه‌..." شروع شده بود.(ر.ك‌: تفسير نمونه‌، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران‌، ج 15، ص 452ـ453، دارالكتب الاسلامية‌.)