پاسخ:
در بعضى روايات مي‌خوانيم: هنگامي كه مسلمانان در مكه بودند، مشركان آن‌ها را آزار مي‌دادند و بارها مسلمانان كتك خورده، با سرهاى شكسته خدمت پيامبر(ص) رسيده شكايت مي‌كردند (و اجازه جهاد مي‌خواستند)؛ امّا پيامبر(ص) به آن‌ها مي‌فرمود صبر كنيد، هنوز دستور جهاد به من داده نشده است. وقتى كه مسلمانان از مكه به مدينه آمدند، در اين زمان بود كه خداوند، آيه مورد بحث را نازل فرمود: "أُذِن‌َ لِلَّذِين‌َ يقَـَتَلُون‌َ بِأَنَّهُم‌ْ ظُـلِمُواْ وَ إِن‌َّ اللَّه‌َ عَلَي‌َ نَصْرِهِم‌ْ لَقَدِيرٌ ؛(حج،39) به آن‌ها كه جنگ بر آنان تحميل شده، اجازه جهاد داده شده است، چرا كه مورد ستم قرار گرفته‌اند و خدا قادربر نصرت آن‌ها مي‌باشد."
اين آيه در بر دارنده اجازه جهاد است و نخستين آيه‌اى است كه درباره جهاد نازل شده است؛ البته برخى مفسران، آيه 190 از سوره بقره و يا آيه 111 از سوره توبه را، نخستين آيه جهاد مي‌دانند؛ ولى لحن آيه مورد بحث ـ به دليل وجود كلمه "اذن" ـ تناسب بيش‌ترى با اين مطلب دارد.( تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازى و ديگران، ج 14، ص 113، نشر دارالكتب الاسلاميه. )
امّا اين كه اينان چه كسانى بودند، خداوند در آيات بعدي، صفات آنان را بيان مي‌فرمايد: "الَّذِين‌َ أُخْرِجُواْ مِن دِيـَرِهِم بِغَيرِ حَق‌ٍّ إِلآ َّ أَن يقُولُواْ رَبُّنَا اللَّه....الَّذِين‌َ إِن مَّكَّنَّـَهُم‌ْ فِى الاْ رْض‌ِ أَقَامُواْ الصَّلَوَه‌َ وَ ءَاتَوُاْ الزَّكَوَه‌َ وَ أَمَرُواْ بِالْمَعْرُوف‌ِ وَ نَهَوْاْ عَن‌ِ الْمُنكَرِ وَ لِلَّه‌ِ عَـَقِبَه‌ُ الاْ مُورِ ؛(حج،40ـ41) همان‌ها كه به ناحق از خانه و لانه خود، بدون هيچ دليلى اخراج شدند، جز اين كه مي‌گفتند: پروردگار ما اللّه است... ياران خدا كسانى هستند كه هر گاه در زمين به آن‌ها قدرت بخشيديم، نماز را بر پا مي‌دارند و زكات را ادا مي‌كنندو امر به معروف و نهى از منكر مي‌نمايند."