در مورد نحوه نزول قرآن توضيح دهيد و آيا سوره ها به صورت كامل نازل شدند يا آيات را به طور جداگانه جمع نموده و يك سوره تشكيل مي دادند.

پاسخ:

درباره نزول قرآن در شب قدر چند قول وجود دارد:

 1. آغاز نزول قرآن شب قدر بوده است. اين نظريه از سوي شعبي (از مفسران اهل سنت) و آيت الله معرفت تأييد شده است

 2. همه قرآن در شب قدر به آسمان دنيا نازل شده و سپس به تدريج در طي 23 سال بر پيامبر(ص) نازل شده است. اين نظريه ابن عباس است  (فخر رازي، تفسير الكبير، ج 32، ص 27 (دفتر تبليغات حوزه علميه قم، بي تا، چاپ سوم).

مقاتل از مفسران صدر اسلام نيز تقريباً بر اين ديدگاه است. (طبرسي، امين الاسلام، تفسير مجمع البيان، ج 5، ص 518، مكتبه آيه الله العظمي المرعشي النجفي، 1356، قم).

 3. قرآن دوبار نازل شده است:

 يكي نزول دفعي كه همه قرآن به يكباره بر قلب پيامبر اكرم(ص) نازل شده كه اين امر در شب قدر رخ داده است و به اين دليل بر نزول قرآن در ماه رمضان  و شب قدر تأكيد شده است (بقره (2)، آيه 186.)

 دوم نزول تدريجي است كه در 23 سال به مرور زمان بر قلب پيامبر(ص) نازل شده است. علامه طباطبائي، امام خميني و استاد جوادي  نيز بر اين ديدگاه هستند.

 در حقيقت در شب قدر همه معارف قرآن - كه در مخزن الهي بوده - بر قلب مبارك پيامبر اكرم(ص) نازل شده و ايشان از همه آن معارف مطلع گرديده است كه از آن به «نزول دفعي» قرآن تعبير مي‏شود. اين نزول جمعي و دفعي قرآن است و در آنجا سخن از تفصيل و كثرت و سوره و آيه نيست. اما از طرف ديگر قرآن به مدت 23 سال، تدريجاً نازل شد تا در دنيا - كه خانه تكليف است - مردم به تدريج با معارف قرآن آشنا شوند و آن هم نزول تدريجي قرآن است .

برخي از سوره ها به صورت كامل نازل شده اند مانند سوره حمد و سوره نصر ولي اكثر سوره ها در چند نوبت نازل شده و از زماني كه «بسم الله» وحي مي شد تا نزول «بسم الله» بعدي همه آيات نازل شده جزء همان سوره به شمار مي آمدند. ترتيب آيات و تدوين سوره رها به دستور پيامبر(ص) و در زمان حيات ايشان انجام گرفته است. اما تدوين قرآن به صورت فعلي بنا بر نظر اكثر دانشمندان علوم قرآني پس از رحلت پيامبر(ص) انجام گرفته است.