در مورد نزول قرآن در شب قدر توضيح دهيد؛ زيرا مي‏دانيم كه قرآن در طول 23 سال در مكه و مدينه نازل شده است. چه خصوصيتي شب قدر دارد كه درباره نزول قرآن تأكيد شده است؟ چند سوره و چه سوره‏هايي در آن شب نازل شده است؟ آيا اين نزول قبل ازبعثت بوده يا بعد از آن؟

پاسخ:

درباره نزول قرآن در شب قدر چند قول وجود دارد:

 1. آغاز نزول قرآن شب قدر بوده است. اين نظريه شعبي (از مفسران اهل سنت) است. وي معتقد است كه: بعثت در ماه رمضان بوده است.فخر زاري، تفسير الكبير، ج 32، ص 27 (دفتر تبليغات حوزه علميه قم، بي تا، چاپ سوم). اين سخن درست نيست؛ زيرا بر اساس تاريخ صحيح، بعثت در بيست و هفتمين روز ماه رجب بوده است كه در آن زمان آيات اوليه سوره «علق» نازل شده است.

 2. همه قرآن در شب قدر به آسمان دنيا نازل شده و سپس به تدريج در طي 23 سال بر پيامبر(ص) نازل شده است. اين نظريه ابن عباس است.همان. مقاتل از مفسران صدر اسلام نيز تقريباً بر اين ديدگاه است.طبرسي، امين الاسلام، تفسير مجمع البيان، ج 5، ص 518، (مكتبه آيه الله العظمي المرعشي النجفي، 1356، قم).

 3. قرآن دوبار نازل شده است: يكي نزول دفعي كه همه قرآن به يكباره بر قلب پيامبر اكرم(ص) نازل شده كه اين امر در شب قدر رخ داده است و به اين دليل بر نزول قرآن در ماه رمضان‏بقره (2)، آيه 186. و شب قدر تأكيد شده است. دوم نزول تدريجي است كه در 23 سال به مرور زمان بر قلب پيامبر(ص) نازل شده است. علامه طباطبائي(ره) نيز بر اين ديدگاه است.

 در حقيقت در شب قدر همه معارف قرآن - كه در مخزن الهي بوده - بر قلب مبارك پيامبر اكرم(ص) نازل شده و ايشان از همه آن معارف مطلع گرديده است كه از آن به «نزول دفعي» قرآن تعبير مي‏شود. اين نزول جمعي و دفعي قرآن است و در آنجا سخن از تفصيل و كثرت و سوره و آيه نيست. اما از طرف ديگر قرآن به مدت 23 سال، تدريجاً نازل شد تا در دنيا - كه خانه تكليف است - مردم به تدريج با معارف قرآن آشنا شوند و آن هم نزول تدريجي قرآن است كه به صورت جدا جدا و آيه آيه، نازل، شده است و در سوره‏هاي مختلف دسته‏بندي شده است.