پاسخ:
بيشتر محققان علوم قرآني قائلند كه نزول قرآن هم به صورت تدريجي و هم به صورت يكباره و دفعي انجام گرفته است، اما اين كه نزول دفعي قرآن به چه صورت و آيا در شب انجام گرفته و يا در روز، عالمان و مفسران قرآن به آيات زير استدلال كردند:
الف) "انا انزلناه في ليله القدر؛ ما قرآن را در شب قدرنازل كرديم".(2)
ب) "انا انزلناه في ليله مباركه انا كنا مندرين؛ ما آن را در شبي خجسته نازل كرديم و بي گمان ما هشدار دهندهايم".(3)
ج) "شهر رمضان الذي انزل فيه القرآن هدي للناس و بينات من الهدي و الفرقان؛ ماه رمضان ماهي است كه قرآن در آن رهنماي مردم و (در بردارنده) آيه هايي روشن از هدايت و (معيار) تشخيص حق از باطل فرو فرستاده شده است".(4)
ج) "ان كنتم آمنتم بالله و ما انزلنا علي عبدنا يوم الفرقان يوم التقي الجمعان و الله علي كل شيء قدير؛ اگر به خداوند و آن چه بر بنده خود در روز جدايي حق از باطل روز برخورد دو گروه نازل كردهايم، ايمان آوردهايد و خداوند بر هر كاري تواناست".(3)
مفسران ميگويند: لفظ "انزال" افاده معناي عموم و اجمال ميكند، چنان كه لفظ "تنزيل" افاده معناي تفرق و تدريج ميكند. دراحاديث بسياري بر اين حقيقت تأكيد شده است، چنان كه از سعيد بن جبير از ابن عباس روايت شده است كه گفت: "قرآن كريم در شب قدر يكباره به آسمان دنيا نازل شد و هم چنان در "مواقع النجوم" بود و خداوند متعال همواره آن را پياپي بر پيامبر(ص) خويش نازل ميكرد". در روايت ديگري از ابن عباس آمده است:
"قرآن كريم يكباره در شب قدر به آسمان دنيا نازل شده، آن گاه طي بيست سال، به تدريج بر پيامبر اكرم(ص) نازل شده است". وي نظر خويش را به آياتي همانند آيه 33 سوره فرقان و يا آيه 106 سوره اسراء مستدل ميكند. احاديث در اين باره بسيارند كه از ذكر آنها خودداري ميكنيم. ضمناً بيشتر قريب به اتفاق دانشوران علم تفسير و علوم قرآني هم داستانند كه قرآن در آغاز يكباره از لوح محفوظ به بيت العزه در آسمان دنيا نازل شده است.
در نزول دفعي قرآن كريم رازها و حكمت هايي نهفته است كه خداوند متعال صلاح ديد آن را در دو مرحله به اجمال و در نهايت به طور تدريجي نازل كند، سيوطي در "الاتقان" حكمت نزول تدريجي قرآن را در بزرگداشت شأن منزل (قرآن كريم) و بزرگداشت شأن "منزل عليه" يعني پيامبر اكرم(ص) و اعلام به باشندگان آسمانهاي هفتگانه مبني بر اين كه اين آخرين كتابي است كه بر خاتم پيامبران و اشرف مخلوقات نازل ميكنيم، دانسته است.
عالمان علوم قرآني، به حكمتهاي ديگري از قبيل بزرگداشت شأن امت محمدي(ص)، تعظيم شأن بني آدم در نزد فرشتگان و اكمال نعمت بر پيامبر اكرم(ص) از آن روي كه كتاب آسماين بر وي هم به صورت اجمالي و هم به صورت تدريجي نازل شده است.(4) معتقدند.