پاسخ:
مسأله اعجاز قرآن داراي ابعاد مختلف است:
الف) در بعد هنري فصاحت و بلاغت.
ب) در بعد پيشگويي اخبار و حوادث آينده.
ج) در بعد محتواي عالي و ارزشمند.
د) در بعد هم سطح و هماهنگ بودن مجموعه قرآن. بدين معنا كه با وصف اينكه در سنين مختلف، در حالاتگوناگون و نقط جغرافيايي متفاوت نازل شده است، ولي شما نميتوانيد تناقضي در مطالب و يا نقصاني در فصاحت وبلاغت آن بيابيد. در حالي كه گفتار هيچ انساني چنين نيست: و لو كان من عند غير اللّه لوجدوا فيه اختلافاً كثيراً اگر قرآن از ناحيه غير خدا ميبود هر آينه در آن اختلاف فراواني مييافتند{ (نساء، آيه 82).
ه) اين حقيقت را اضافه كنيد كه نبي اكرم(ص) اصولاً يك نفر دانشمند و هنرمند نبوده؛ بلكه فردي درس ناخوانده وامّي بود. حال آن حضرت چنان قوانين و محتوايي، با آن فصاحت و بلاغت و شيوايي سخن آورد كه از يك فرد درسناخوانده دور از انتظار بود.
نگار من كه به مكتب نرفت و خط ننوشت به غمزه مسأله آموز صد مدرس شدو) بُعد ديگر اعجاز قرآن بيان حوادث گذشته است؛ يعني، در قرآن مجيد حوادثي را مييابيم كه ثبت و ضبط آن ازطريق عادي ممكن نبوده است؛ مثلاً چه كسي هنگام غرق شدن فرعون و لشكريانش در كنار او بود تا ببيند فرعون درآن لحظات چه ميگفت تا آن را ثبت و ضبط نمايد؟ ولي قرآن مجيد اين گونه نكات را بيان ميكند كه خود از اعجازقرآن است. بعد ديگر اعجاز قرآن، اعجاز علمي آن است كه دامنهاي بسيار گسترده و شيرين دارد. جهت تحقيق بيشتردر اين زمينه ر . ك : «قرآن، تورات، انجيل و علم»، موريس بوكاي، ترجمه مهندس ذبيح اللّه دبير. حال با بيان آنچهگذشت دقت كنيد كه اگر كسي بخواهد حتي يك سوره از قرآن را بياورد بايد نكات عديدهاي لااقل در آن جمعباشد.
1- از بعد فصاحت و بلاغتي در حد قرآن برخوردار باشد.
2- در عين حال محتواي آن عالي و هم طراز با قرآن باشد.
3- در بين مطالب آن هماهنگي بوده و تناقض وجود نداشته باشد. تازه به نظر ميرسد كه قرآن مجيد در مقام تحدّي از بعضي جهات صرف نظركرده است؛ يعني، درس ناخواندگي نبي اكرم(ص) را ناديده فرض كرده و خطاب به همه كس ـ اعم از درس خوانده و ناخوانده ـ ميفرمايد كهنظير قرآن را بياوريد.
حال بعد از گذشت چهار قرن، هنوز هماوردي براي قران يافت نشده است و كساني هم كه به خود جرأت داده و درصدد اين كار برآمدهاند جز تعبيراتي موهن و نادرست از آنها نقل نشده است.
براي مطالعه بيشتر ر.ك:
1ـ مباحي در وحي و قرآن علامه طباطبايي
2ـ اعجاز قرآن، تحليل آماري حروف مقطعه رشاد خليفه ترجمه آيت اللهي
3ـ پژوهشي در شيوههاي اعجاز قرآن حسن عرفان
4ـ قرآن پديدهاي شگفتآور ترجمه نسرين حكمي