پاسخ:
قرآن كريم از ابعاد و زواياي مختلف مانند وضع قوانين، طرح مسائل تاريخي، پيشگوييها و اخبار غيبي، علوم روز و مسائل ناشناختة علمي در عصر قرآن، معارف و طرح مسائل عقيدتي و... معجزه است كه به چند نمونه از آنها اشاره مي‌شود:
الف: اعجاز از جهت فصاحت و بلاغت و در قلمرو لفظ و ساختار ظاهري متن آن.
به اعتراف سخن شناسان عرب، قرآن كريم در فصاحت و بلاغت بي‌مانند است.(ر.ك: پيام قرآن، آية‌الله مكارم شيرازي، ج 8، ص 87 ـ 113، مدرسة‌الامام اميرالمؤمنين ، التمهيد في علوم القرآن، محمّدهادي معرفت، ج 4، مؤسسة النشر الاسلامي.)
برخي از عناصري كه باعث زيبايي و رسايي وجه ظاهري و سيماي بروني قرآن كريم و اعجاز آن است، عبارتند از:
1. ژرفايي و حكمت‌آموزي واژگان:
گزينش و چينش واژه‌ها در قرآن كريم در پرتو حكمت و دقت، صورت پذيرفته است؛ مثلاً "ظلمات" كه گزارشگر مصاديق و نمودهاي گوناگون گمراهي است، به صورت جمع آمده است؛ ولي "نور" كه كنايه از صراط مستقيم و هدايت الهي است، به صورت مفرد بيان شده است.(بقره، 257)
دو صفت متغاير براي زمين به اقتضاي مورد، متفاوت آمده است: "وَ تَرَي الاْ رْض‌َ هَامِدَة‌ً فَإِذَآ أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَآءَ اهْتَزَّت‌ْ وَ رَبَت‌ْ" (حج، 5)، "وَ مِن‌ْ ءَايَـَتِه‌ِ أَنَّكَ تَرَي الاْ ?َرْض‌َ خَـَشِعَة‌ً فَإِذَآ أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَآءَ اهْتَزَّت‌ْ وَ رَبَت‌ْ". (فصلت، 39)
هر يك از اين آيه، منعكس كننده ويژگي خاصي است. در آيه اول كه سياق آن پيرامون بعث و حشر مردگان است، تعبير "هامده" كه به مفهوم بي‌حركتي و فقدان حيات است تناسب دارد. در آيه دوم كه سياق آيه به عبادت و خشوع مي‌پردازد، تصوير "خاشعه" به مفهوم تذلل و خشوع، مقتضاي كلام است.(علوم قرآن، محمدباقر سعيدي روشن، ص 105، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني؛.)
2. نو بودن سبك، خوش‌آوايي تركيب:
ساختمان تركيبي كلمات قرآن و سبك بديع و اختصاصي آن نه سابقه داشته است و نه تقليد پذير است؛ سبك قرآن، نثر متعارف نيست؛ نظم و شعر نيز نمي‌باشد؛ بلكه ويژگي‌هاي مثبت هر دو را دارد. از جهت ديگر، جملات و آيات قرآن دربردارندة يك موضوع بسته و محدود نيست؛ بلكه هر آيه، متضمن موضوعات مختلف است. اين سبك، يك تازگي و طراوت ويژه‌اي را مجسم مي‌سازد كه نمونه ناپذير است؛ مانند: "وَ الطُّورِ # وَ كِتَـَب‌ٍ مَّسْطُورٍ # فِي رَق‌ٍّ مَّنشُورٍ # وَ الْبَيْت‌ِ الْمَعْمُورِ # وَ السَّقْف‌ِ الْمَرْفُوع‌ِ # وَ الْبَحْرِ الْمَسْجُورِ..." (تا آخر سوره طور) كه در فرازها با تنوعي كه دارد، همين خصوصيت ترسيم يافته است. اين ويژگي، در تمام آيات و سور به تناسب خاص خود نمود مي‌يابد و معاني همپاي حروف و كلمات و آهنگ و موسيقي‌ِ سخن، به تصوير مي‌نشيند و فضاي ذهن خواننده را بي‌اختيار به همراه خود مي‌برد.(ر.ك: علوم قرآن، همان، ص 106 ـ 108.)
3. لطافت در بيان:
قرآن، كتاب حقيقت است؛ نه رساله تخيّلي، احساسي، عاطفي و مبالغه‌آميز؛ ليكن اين نص گرانسنگ، در شرح و تبيين حقيقت از حد اعلاي قواعد زيباسازي كلام و مفاهمه بهره‌ور است.
قرآن كريم مشحون از زيباترين تشبيهات، كنايات، استعارات و تمثيل‌هاست. بنياد فنون بلاغت و صنايع ادبي، يعني دانش معاني، بيان، بديع، رهين كاربردهاي قرآني است؛ امّا در عين حال معيارهاي اساسي حقيقت‌گويي، خردمحوري، ارزش‌هاي انساني و اخلاقي، همواره مورد توجه و مراعات است.(براي آشنايي با نمونه‌هايي از آن ر.ك: همان، ص 108 ـ 112.)
ب: اعجاز از جهت بيان مسائل ناشناخته علمي در عصر قرآن مانند: خبر از حركت زمين (نمل، 88)؛ توازن قوه جاذبه و دافعه در كرات آسماني (رعد،2)؛
حركت منظومه شمسي (يس، 38 و 40)؛ گسترش جهان (ذاريات، 47)؛ زندگي در كرات ديگر (شوري،29)؛ زوجيت گياهان (طه، 53)؛ علل نزول باران و تگرگ (نور، 43)؛ و...
ج: اعجاز از جهت پيشگوييها و اخبار غيبي. قرآن پيش گويي‌هاي متعددي را ذكر كرده است؛ مانند:
1. پيروزي روميان بر ايرانيان در كمتر از ده سال؛ (روم، 1و2)
2. شكست مشركان قريش كه در مكّه پيش‌بيني شد؛ (قمر، 44و45)
3. بازگشت پيامبر به مكّه؛ (قصص، 85)
4. حج پيامبر كه به عمرة‌القضا معروف شد؛ (فتح، 27)
5. عدم ايمان ابولهب و مرگ او در حال كفر؛ (تبت)
و غير آن كه همگي در زمان حيات پيامبر تحقق يافت و يكي از نشانه‌هاي اعجاز قرآن كريم به شمار مي‌رود.
قرآن پيش گويي‌هايي هم راجع به آينده‌هاي دور (پس از دوران پيامبر) كرده كه عبارتند از:
1. عقب گرد و انحطاط مسلمانان و مخالفت عملي آنان با خواسته‌ها و دستورهاي اسلام كه از جملة علايم آن: ذليل دست دشمنان، سركوبگر مؤمنان، فراري از جهاد و ترسو و محافظه كار شدن آنها است. (مائده، 54)(اقتباس از تفسير الميزان، ج 5، ص 431ـ444.)
2. پيوستن آگاهانه و درست ايرانيان به جامعة اسلامي و كمك مهم آنان به اسلام (مائده، 54)؛ (نسأ، 133)؛ (انعام، 89)
3. پيروزي امام زمان‌غ و ياران آن حضرت بر همة سرزمين‌ها؛ (نور، 55)؛ (قصص، 5)؛ (انبيا، 105)
4. حوادث سهمگين و پيش درآمد قيامت كبرا كه از آن به اشراطالساعه تعبير مي‌شود؛ همچون زلزلة سهمگين، تاريك شدن آسمان، خاموش شدن ستارگان، خاموش شدن خورشيد، نابودي كامل كوه‌ها و... كه براي اطلاع از آن اوضاع و احوال، به ترجمة سوره‌هاي جزء سي‌ام قرآن همچون نازعات، زلزال، تكوير، انشقاق، قارعه، نبأ و سوره‌هاي ديگر قرآن همچون حج، مرسلات، دخان، طه، واقعه، الرحمن و... . ـ كه نتيجة آن وقايع، تغيير نظام موجود طبيعت و پديد آمدن نظام جهاني ديگر متناسب با آخرت است ـ مراجعه كنيد.
5. محفوظ ماندن قرآن از گزند آسيب و تحريف: (حجر، 9)؛ (فصلت، 42)
6. ناتواني جن و انس از آوردن كتابي مانند قرآن (اسرأ، 88)؛ (بقره، 23)؛ (يونس، 38)؛ (هود؛ 13)
برخي از دانشمندان، بُعد ديگري را در اعجاز قرآن، به نام اعجاز عددي قرآن كريم مطرح كرده و در اين زمينه كتابهايي هم نوشته‌اند. مطابق اين نوشته‌ها، برخي از كاربردهاي قرآني با واقعيتهاي خارجي مطابقت دارد(براي آگاهي از اين موارد ر.ك: اعجاز عددي قرآن كريم، عبدالرزاق نوفل، ترجمة مصطفي حسيني طباطبايي، نشر ناشر تهران و پژوهشي در شيوه‌هاي اعجاز قرآن، حسن عرفان، ص 119 و 120 دارالقرآن الكريم و الرياضيات في القرآن الكريم، دكتر خليفه عبدالسميع خليفه، مكتبة النهضة المصري، قاهره واعجاز قرآن، رشاد خليفه، ترجمة محمد تقي آيت اللهي، انتشارات دانشگاه شيراز.)
اين نوع تحقيقات، اگر مستند و درست باشد و مبتني بر حدس و گمان نباشد، بسيار جالب و از جهاتي خوب است؛ امّا هنوز به عنوان اعجاز براي قرآن پذيرفته نشده است؛ علاوه بر آن، برخي از آمارهاي گفته شده، درست و تحقيقي نيست.(ر.ك: زيباترين سخن، حبيب‌الله احمدي، ص 176، مؤسسة فرهنگي انديشه معاصر.)