چرا براي خداوند از ضمير مذكر استفاده مي‏شود؟ چرا ضميري خاص براي خدا وجود ندارد؟

پاسخ:

خداوند نه مرد است و نه زن. او فوق امور طبيعي و ماديات است و به طور كلي در مورد امور فوق طبيعي (مجردات) زن و مرد بوده معنا ندارد. امّا اين كه چرا براي خدا از ضمير مذكر استفاده مي‏شود، مربوط به ادبيات عرب است. در ادبيات فارسي ضمير مذكر و مؤنّث نداريم، ولي در عربي داريم. در ادبيات فارسي ضمير مثني نداريم، امّا در ادبيات عرب داريم. اين از ويژگي‏هاي ادبيات عرب است. حال چرا ضميري ويژه براي خدا وضع نكرده‏اند، مي‏گوييم: اگر بنا باشد براي اموري كه نه زن هستند و نه مرد، ضميري وضع گردد، مشكلات عديده‏اي در تكلّم پيدا مي‏شود، آن گاه ديگر زبان عربي، زباني فصيح و روان نمي‏باشد. مي‏بايست براي خداوند ضميري ويژه، براي فرشتگان ضميري ديگر، همين طور براي هر چيز غير مادي، حتي امور مادي (كه زن و مرد در آنان نيست) مي‏بايست براي همه ضميري ويژه در نظر گرفت.

در اين صورت تعليم و تعلّم و تكلّم زبان عربي مشكل و دشوار مي‏شد.

با توجه به مطالب فوق اين نكته را نيز متذكر مي‏شويم كه اصولاً ضماير مذكر تنها براي جنس مذكر يا مردان در كلام و ادبيات عرب استفاده نمي‏شود، بلكه استفاده از ضماير يا صيغه مذكر متعدد است كه تنها يك مورد آن براي جنس مذكر (مردان) استفاده مي‏شود. گاهي با توجه به لفظ، ضمير مذكر مي‏آيد، در حالي كه شايد جنس مؤنث باشد، هم چنين در مورد خداوند و برخي از مجردات كه زن و مرد در آن‏ها معنا ندارد. در مورد خداوند با توجه به لفظ اللَّه و بعضي از معيارهاي ديگر است كه ربطي به جنس مذكّر و مؤنّث ندارد.