در آيه شريفه: "والَّذين‌َ جـَهَدوا فينا... اِن‌َّ اللّه‌َ لَمَع‌َ المُحسِنين‌"(عنكبوت‌،69)، چه اشكالي دارد"لَمَع‌َ" را فعل بگيريم‌، آيا از جهت تفسيري اشكال دارد؟ جمله "جـَهَدوا فينا..."، چگونه‌، با شكست‌هايي كه در طول تاريخ نصيب مؤمنان شده‌، قابل انطباق است‌؟

پاسخ:

از جهت دستور زبان عربي‌، در جمله "اِن‌َّ اللّه‌َ لَمَع‌َ المُحسِنين‌"، "الله"، اسم "ان‌ّ" و "مع المحسنين‌"، ظرف و متعلق به محذوف و خبر "ان‌ّ" است‌. 

كلمه "مع‌" معيت را مي‌رساند، يعني خدا با محسنين است و ياريشان مي‌كند، بعضي نيز گفته‌اند، "مع‌" به معناي معيت رحمت و عنايت خداوندي است‌، زيرا وقتي رحمت و عنايت پروردگار با محسنين باشد نصرت و ياري او و ساير اقسام عنايات نيز شامل حال بندگان محسنش خواهد شد.

بنابراين‌، نمي‌توان "لَمَع‌َ" را فعل گونه‌، معنا كرد، زيرا در معنا تفاوت زيادي به وجود مي‌آيد، مخصوصاً با توجه به اين كه "لام‌" و "مع‌" هر دو حرف هستند، چگونه مي‌توان آن‌ها را فعل گونه معنا كرد و براي آن‌ها فاعل و مفعول گرفت‌. در جمله "جاهدوا فينا..."، شامل هرگونه جهاد و تلاشي كه در راه خدا و براي او و به منظور رسيدن به اهداف الهي است‌، مي‌شود، مثل جهاد با دشمنان و جهاد با شيطان و جهاد با نفس‌، كساني كه در اين راه‌ها به هر شكل و هر صورت براي خدا مجاهده كنند، مشمول حمايت و هدايت الهي مي‌شوند، اين وعده‌اي است كه خداوند با تأكيد فراوان به مجاهدان راهش داده است‌. 

اگر در جايي شكست‌هايي‌، نصيب مؤمنان و پيامبران‌:شده‌، ممكن است يا به خاطر كوتاهي سپاهيان اسلام و نداشتن اخلاص در هنگام مبارزه آن‌ها بوده باشد و يا براي مصالح ديگري‌، كه در واقع رسيدن به پيروزي‌هاي بزرگتر در جنگ‌هاي ديگر بوده است و در هر حال‌، آن چه در بعضي از نبردها با داشتن روح اخلاص باعث عدم موفقيت ظاهري شده‌، اين است كه در واقع آن شكست‌هاي ظاهري نيز باعث بارورترشدن راه انبيأ و هدف آن‌ها و اسلام شده است‌.( ر.ك‌: تفسير الميزان‌، علامه طباطبايي‌؛، ترجمه سيدمحمدباقر موسوي‌همداني‌، ج 16، ص 240، نشر بنياد علمي و فكري علامه طباطبايي / تفسيرنمونه‌، آيت‌الله مكارم‌ شيرازي و ديگران‌، ج 16، ص 348 ـ 351، دارالكتب الاسلاميه‌. )