پاسخ:
كلمه سه قسم است:
1. حرف مانند مِن‌ْ در آيه: "إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالاْ ?َنصَاب‌ُ وَالاْ ?َزْلَـَم‌ُ رِجْس‌ٌ مِّن‌ْ عَمَل‌ِ الشَّيْطَـَن؛(مائده،90)
2. اسم مانند خَمْر و مَيْسِر در آيه فوق:
3. فعل مانند خُلِقَت‌ْ در آيه "أَفَلاَ يَنظُرُون‌َ إِلَي الاْ ?ًِبِل‌ِ كَيْف‌َ خُلِقَت‌ْ ؛(غاشيه،17)
حروف وزن مضبوط و خاصي ندارد و هميشه به يك حالت بوده و قابل تغيير نيستند.
اسم‌ها
اسم‌ها يا ثلاثي (سه حرفي) يا رباعي (چهار حرفي)و يا خماسي (پنج حرفي) هستند هر يك از اين سه قسم نيز يا مجردند و حروف زايدي ندارند و يا مزيد بوده و حرف زايدي دارند.
اسم‌هاي مجرد وزن خاصي دارند؛ اما اسم‌هاي مزيد وزن خاصي ندارند و با ارجاع به اسم‌هاي مجرد قابل شناسايي هستند.
اسم‌هاي ثلاثي مجرد ده وزن دارند كه عبارتند از: فَعْل‌َ، فَعَل‌ْ، فَعِل‌ْ، فَعُل‌ْ، فِعَل‌ْ، فُعَل‌ْ، فُعُل‌ْ و فِعل‌ْ.
اسم‌هاي رباعي مجرد پنج وزن دارند كه عبارتند از: فَعْلَل مانند جَعْفَر، فِعْلَل‌ٌ مانند دِرْهَم‌ٌ، فِعْلِل‌ٌ مانند زِبْرِج‌ٌ، فُعْلَل‌ٌ مانند بُرْثَن‌ٌ و فَعِلْل‌ٌ مانند قَمِطْرٌ.
اسم‌هاي خماسي مجرد نيز پنج وزن دارند كه عبارتند از فَعَلْلَل‌ٌ مانند سَفَرْجَل‌ٌ، فَعْلَلِل‌ٌ مانند حَجْمَرش‌ٌ، فُعْلْلِل‌ٌ مانند قُزَعْمِل‌ٌ فِعْلَلْل‌ٌ مانند قِرْطَعْب‌ٌ.
فعل‌ها
افعال يا ثلاثي (سه حرفي) هستند و يا چهار حرفي.
افعال ثلاثي مجرد سه وزن دارند كه عبارتند از فَعَل‌َ ،فَعِل‌َ و فَعُل‌ُ و افعال ثلاثي مزيد حدود ده باب دارند.
فعل رباعي مجرد يك وزن دارد و فعل رباعي مزيد داراي سه باب است.
پس از روشن شدن وزن اسم‌ها و فعل‌ها شايان ذكر است كلمات قرآن كريم يا اسم‌اند يا فعل‌اند و يا حرف.
حروف چنان كه گفته آمد وزن خاصي ندارند، اما اسم‌ها و فعل‌هاي كلمات قرآن كريم با يكي از وزن‌هاي ياد شده سنجيده مي‌شود.(ر.ك: صرف روان با حديث و قرآن، احمد امين شيرازي، ج، ص 33، دفتر تبليغات اسلامي.)
تأثير وزن در معناي كلمه
يكي از ويژگي‌هاي زبان عربي تأثير وزن و حركات در معناي كلمات است به گونه‌اي كه گاهي تغيير حركت فتحه به كسره يا اضافه كردن يك تشديد معناي كلمه را به كلي دگرگون مي‌سازد. "اشْدُدْ بِه‌ِي‌َّ أَزْرِي # وَ أَشْرِكْه‌ُ فِي‌َّ أَمْرِي ؛(طه،31ـ32)
براي مثال: كلمه "شرك" به فتح "ش" به معناي شريك شدن مي‌آيد و به كسر "ش" به معناي عمل شرك است؛ "يَـَبُنَي‌َّ لاَ تُشْرِكْ بِاللَّه‌ِ إِن‌َّ الشِّرْكَ لَظُـلْم‌ٌ عَظِيم‌ٌ ؛(لقمان،13) (انعام،145)
همچنين كلمه قسط از وزن ثلاثي مجرد به معناي تقسيم عادلانه و منصفانه است اما اگر بر وزن فاعل باشد به معناي ستم و حق‌كشي مي‌باشد "وَ أَقِيمُواْ الْوَزْن‌َ بِالْقِسْط ـ الرحمن،9"؛ "وَ أَمَّا الْقَـَسِطُون‌َ فَكَانُواْ لِجَهَنَّم‌َ حَطَبًا ـ جن،15"