در حديثي آمده است‌: ثواب سه بار قرائت سوره توحيد برابر با ثواب ختم قرآن است‌؟

پاسخ:

سوره توحيد ـ چنان‌كه اشاره كرده‌ايد ـ درباره توحيد، صفات الهي و خداشناسي است و نكات بسيار عالي‌، ظريف و دقيقي را در اين باره بيان كرده است‌. بايد توجّه داشت كه آن‌چه مربوط به خداست‌، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است‌. در تفسير اين سوره سخن بسيار است و نياز به تفسير و تحليل دقيق علمي‌، فلسفي و كلامي دارد. به طور خلاصه‌، عبارت است از:

خدا را به مردم معرفي كن و بگو: خداي من‌، خدايي است يگانه‌، بسيط، غير مركب‌، ازلي‌، ابدي‌، هميشگي‌، از همه كس و همه چيز بي‌نياز است و همه به وي نيازمند. خداي من‌، خدايي است كه نه چيزي از او زاييده شده و نه او از چيزي زاييده شده است و خداي من مثل‌، مانند و نظيري ندارد.

سوره اخلاص‌، شرك و بت‌پرستي را باطل و مردود مي‌شمارد و ذهن و فكر بشر را از تمام اوهام‌، انحرافات‌، خرافات و اشتباهات مصون و پاك مي‌سازد. سوره توحيد درس خداشناسي است و به عبارتي‌، شناسنامه خداست‌، چنان‌كه در بعضي روايات چنين تعبيرهايي آمده است‌.(ر.ك‌: تفسير نمونه‌، آيت‌اللّه مكارم شيرازي و ديگران‌، ج 27، ص 446 ـ 450 ، شناخت سوره‌هاي قرآن‌، هاشم هاشم‌زاده‌هريسي‌، ص 629 ـ 631.)

احاديث زيادي درباره فضايل سوره توحيد وجود دارد و آن‌چه شما بدان اشاره كرده‌ايد، ممكن است بدين جهت باشد كه قرآن داراي سه بخش است و يك بخش آن مربوط به توحيد است و سوره توحيد عصاره اين بخش و به منزله يك سوم قرآن است‌. البته بايد توجّه داشت كه ملاك ثواب‌هاي الهي نبايد در محاسبات دنيوي و مادي خلاصه شود.

تلاوت قرآن كريم‌، در همه حال ارزشمند است‌؛ زيرا همه قرآن‌، كلام خداست و خواندن همه سوره‌ها فضيلت و ثواب دارد؛ ولي در عين حال‌، خواندن بعضي از سوره‌ها در بعضي اوقات ثواب بيشتري دارد. البته‌، منظور اين روايات‌، فقط خواندن آيات نيست‌؛ بلكه خواندن‌، مقدمه‌اي براي فهم قرآن است و درك آن نيز در جاي خود، مقدمه‌اي براي محقق ساختن دستورهاي آن در زندگي فردي و اجتماعي است‌.

مثلاً در روايتي در فضيلت سوره "زلزله‌"، از پيامبر اكرم‌مي‌خوانيم كه فرمود: "هر كس آن را تلاوت كند گويي سوره بقره را قرائت كرده و پاداش او به اندازه كسي است كه يك چهارم قرآن را تلاوت كرده باشد".(مستدرك الوسائل‌، محدث نوري‌؛، ج 4، ص 368، مؤسسه آل البيت‌، قم‌.)

همچنين در فضيلت سوره "كافرون‌"، از ايشان مي‌خوانيم كه فرمود: كسي كه سوره "قُل‌ْ يَـََّأَيُّهَا الْكَـَفِرُون‌" را بخواند؛ گويي ربع قرآن را خوانده و شياطين طغيانگر از او دور مي‌شوند و از شرك پاك مي‌گردد و از فزع (روز قيامت‌) در امان خواهد بود.(بحارالانوار، علامه مجلسي‌؛، ج 89، ص 302، مؤسسه الوفأ، بيروت‌.)