پاسخ:
سوره توحيد درباره توحيد صفات الهي و خداشناسي است و نكات بسيار عالي، ظريف و دقيقي را در اين‌باره بيان كرده است. بايد توجه داشت كه آن‌چه مربوط به خداست، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در تفسير اين سوره سخن بسيار است و نياز به تفسير و تحليل دقيق علمي، فلسفي و كلامي دارد. به طور خلاصه، عبارت است از:
خدا را به مردم معرفي كن و بگو: خداي من، خدايي است يگانه، بسيط، غير مركب، ازلي، ابدي، هميشگي، از همه كس و همه چيز بي‌نياز و همه به وي نيازمند. خداي من، خدايي است كه نه چيزي از او زاييده شده و نه او از چيزي زاييده شده است و خداي من مثل و مانند و نظيري ندارد.
سوره اخلاص شرك و بت‌پرستي را باطل و مردود مي‌شمارد و ذهن و فكر بشر را از تمام اوهام، انحرافات، خرافات و اشتباهات مصون و پاك مي‌سازد. سوره توحيد درس خداشناسي است و به عبارتي، شناسنامه خداست؛ چنان‌كه در بعضي روايات چنين تعبيرهايي آمده است.( ر.ك: تفسير نمونه، ج 27، ص 446 ـ 450 ، شناخت سوره‌هاي قرآن، هاشم هاشم‌زاده "هريس"، ص 629 ـ 631. )
احاديث زيادي درباره فضايل سوره توحيد وجود دارد و آن‌چه شما بدان اشاره كرده‌ايد، ممكن است بدين جهت باشد كه قرآن داراي سه بخش است و يك بخش آن مربوط به توحيد است و سوره توحيد عصاره اين بخش و به منزله يك سوم قرآن است. البته بايد توجه داشت كه ملاك ثواب‌هاي الهي نبايد در محاسبات دنيوي و مادي خلاصه شود، اگرچه در برخي موارد ـ مانند حديث مذكور ـ مقايسه‌هايي صورت پذيرد. امام علي‌بن‌الحسين‌درباره عظمت اين سوره فرمود:
خداوند متعال مي‌دانست كه در آخرالزمان اقوامي مي‌آيند كه در مسائل تعمق و دقت مي‌كنند؛ لذا سوره قل هو الله احد و سوره "حديد" تا "عليم بذات الصدور" را (درباره مباحث توحيد و خداشناسي) نازل فرمود. هر كس بيش از آن را طلب كند، هلاك مي‌شود.( اصول كافي، ثقه‌الاسلام كليني، باب النسبه، حديث 3 ، تفسير نمونه، ج 27، ص 430. ) يعني؛ ظرفيت انسان، هرچه قدر هم به كار گرفته شود، بيش از اين مقدار را نمي‌تواند درك كند.
بعضي از آيات و سوره‌ها، ويژگي خاصي دارند كه سوره‌هاي ديگر، آن ويژگي را ندارند. (مانند ويژگي ماه رمضان در بين ماه‌هاي سال.)
روايت‌هاي زيادي نقل شده است: "هر كس سوره حمد را بخواند، مانند شخصي است كه كل قرآن را خوانده است و همچنين درباره سوره توحيد گفته‌اند: هر كسي سوره توحيد را بخواند، 13 قرآن را قرائت كرده است."( نورالثقلين، ج 1، ص 6 ، همان، ج 5، ص 700. ) البته منظور اين روايت، ختم قرآن نيست؛ بلكه ثواب ختم قرآن يا 13 قرآن است؛ به اين معنا كه خواننده آن از فضيلت معنوي آن، بهره‌مند مي‌شود.
نه اين‌كه واقعاً يك بار قرآن را ختم كرده باشد. چون ختم قرآن آثار و بركات فراواني دارد كه يكي از آن‌ها اجر و ثواب معنوي آن است كه خداوند تفضل مي‌كند.