پاسخ:
آثار ماتقدم مربوط به نتايج و آثاري است كه قبل از مرگ انسان توسط اعمال وي بعنوان ثواب يا جزأ، براي وي در آخرت منظور ميشود به نحوي كه انسان پس از مرگ و رفتن به جهان ديگر بلافاصله آن آثار و نتايج را خواهد ديد، اما آثار ماتأخر مربوط به آثار و نتايجي است كه پس از مرگ انسان بتدريج تحقق مييابند مثلاً مسجد يا مدرسهاي ساخته است كه پس از مرگ وي نيز باقي است و هر بار كه افرادي پس از مرگ وي از آن مسجد يا مدرسه استفاده ميكنند براي ايشان ثواب جديدي فرستاده ميشود، و يا مثلاً قبل از مرگش، ظالمي را در رسيدن به قدرت كمك كرده است، هر بار كه ظالم ظلم جديدي انجام ميدهد، عذابي نيز براي آن ميت منظور ميشود.
اين اصطلاح از آيات قرآني اخذ شده است ـ در سوره انفطار، آيه 5 آمده است "عَلِمَت نَفسٌ ما قَدَّمَت واَخَّرَت" و همچنين در سوره قيامت آيه 13 چنين آمده "يُنَبَّؤُا الاِنسـَنُ يَومئذٍ بِما قَدَّمَ واَخَّر" در آن روز انسان به آنچه از پيش فرستاده و از پس فرستاده آگاه ميشود.
تلاوت قرآن، در بيشتر موارد، جزء آثار ماتقدم است. اما ميتوان فرض كرد كه داراي اثرِ طولاني و حتي تا پس از مرگ قاري قرآن باشد. مثلاً اگر در موردي بر اثر قرائت قرآن، شخص ديگري هدايت شد، تا وقتي كه اين شخص دوم زنده است و كار خير ميكند ثوابي نيز براي قاري قرآن درج ميشود حتي اگر فوت كرده باشد، و يا مثلاً اگر صداي تلاوت قاري، ضبط شده باشد و پس از مرگ وي پخش گردد و موجب توجه ديگران به كلام الهي شود و اثر نيكو در آنان داشته باشد ثوابي نيز براي قاري قرآن در نظر گرفته ميشود، بنابراين تلاوت قرآن ممكن است در برخي موارد جزء آثار ماتأخر باشد.