سوره هايى كه با حروف مقطعه شروع ميشوند، درباره چيست؟

پاسخ:

29 سوره از سوره هاى قرآن، با حروف مقطعه آغاز ميشود. حروف مقطعه "قرآن" هميشه جزء كلمات اسرارآميز محسوب شده و دانشمندان اسلامى و مفسران، براى آن، تفسيرهاى متعددى ذكر كردهاند. نكته قابل توجه اين است كه 24 مورد از سوره هايى كه با اين حروف، شروع شده است، بلافاصله بعد از آن، سخن از قرآن و عظمت آن به ميان آمده، كه نشان دهنده ارتباط ميان اين دو (حروف و عظمت قرآن) است.

آراى دانشمندان در مورد حروف مقطعه در اوايل سوره مختلف است (بر حسب آن چه كه فخر رازى در تفسير كبير خود بر شمرده است.) افزون بر بيست نظر و ديدگاه در اين زمينه وجود دارد كه برخى از آنها به صورت اختصار چنين است:

1. اين آيات و حروف، از آيات متشابه بوده و براى ما كاملاً مجهول است و علم آن فقط نزد اوليأ الله و مخلصان قرار دارد؛ يعنى اين آيات، رموزى بين خدا و رسول هستند كه به آن، جز مطهرون و پاكان دست نيالايند.

در روايتى امام صادقميفرمايد: "الم، رمز و اشارهاى است بين خدا و رسولش، و حضرت احديت نخواسته است كه احدى بر آن مطلع گردد؛ به همين دليل آن را در قالب حروفى ريخته است كه دور از درك اغيار باشد، و اين سرّ، فقط بين خدا و رسول، افشا و ظهور يافته است، نه ديگران."(بحارالانوار، ج 89، ص 384.)

در كلام عرب نيز شواهد فراوانى، مبنى بر به كارگيرى حروف رمزى، در محاوراتشان به چشم ميخورد، و اين مسئله خارقالعاده و بيسابقهاى نيست.

2. برخي گفتهاند: اين حروف و صداها، تأثير بسيار بالايى در بيدارسازى شنوندگان داشته كه به لحاظ آن، هنگام تلاوت آيات قرآن، سكوت نموده و بدان گوش فرا دهند، و اين كار، درست در برابر موضعگيرى اعراب و قريش بود، زيرا آنان همين كه آواى قرآن را ميشنيدند، ميگفتند: به اين قرآن گوش فرا ندهيد؛ بلكه در آن غلط اندازى نماييد (مضمون آيه 26، سوره فصلت)

3. عدهاى ديگري معتقدند كه اين حروف، حروفى هستند كه خداوند به واسطه آنان، قسم خورده همانطورى كه بر اشياى ديگر از قبيل "فجر"، "ضحي"، "عصر" و...، اسامى حروف ابجدى نيز سوگند خورده است، زيرا اين حروف، ريشه و اساس همه سخنها، از هر لغتى از لغتهاى عالم ميباشد.

4. علامه طباطبايي؛ در اين زمينه، نظرى دارند كه خلاصه آن چنين است: اگر سوره هايى را كه به حروف مشتركى از حروف مقطعه آغاز شدهاند، مورد تدبّر قرار دهى، ميبينى كه همه آنها، از نظر مضامين و تناسب سياق، با هم شبيهاند و مطالب مشتركى دارند؛ بنابراين ميتوان نتيجه گرفت كه بين اين حروف و مضامين اين سوره ها، ارتباط خاص و ويژهاى وجود دارد؛ البته اين ارتباط ممكن است بسيار عميق و دقيق باشد و فهمهاى عادى به آن راه نيابد.

امّا مطلب قابل تأمل، كشف يك اعجاز جديد رياضى، در حروف مقطعه، توسط شيميدان معروف مصرى، ساكن آمريكا است. اين دانشمند مصرى، براى تفسير و كشف حروف مقطعه كه در آغاز برخى سوره ها وجود دارد از كامپيوتر استفاده كرده است. دكتر رشاد خليفه، پس از سه سال تلاش شبانهروزى و بيوقفه، با به كارگيرى كامپيوتر دريافت كه نيمى از حروف 28گانه ابجدى، در آغاز سوره ها ميگنجد ]و آن همان حروف نورانى چهارده گانه است كه تعداد 29سوره، ـ (دوبرابر تعداد آنها ) بدان، آغاز شدهاند[.

بر اساس حكمت خداوند حتماً ما بين اين حروف و سوره هاى مربوطه، يك نوع ارتباط ذاتى برقرار است كه شايد كاشف از افق تازهاى، از وجوه اعجاز قرآن كريم باشد.

اين دانشمند با فراهم شدن نحوه به كارگيرى كامپيوتر، شروع به شمارش تمام حروف الفبا، در همه سوره هاى قرآن پرداختكه تنها عمليات شمارش، دو سال تمام به طول انجاميد، آن گاه، شروع به تغذيه كامپيوتر، از ميليونها رقمى كه در آن ذخيره شده بود، نمود. در اين مرحله از كار، حساب درصدگيرى تمام حروف سوره هاى (29) گانه اى كه با حروف مقطعه آغاز گرديدهاند، را انجام داد.

سپس در طول يك سال، به انجام مجموعهاى از عمليات حسابى پرداخت، كه درصدگيرى حروف مقطعه بود، كه براى نخستين بار در تاريخ اسلام، از يك سرى حقايق حيرتآورى پردهبرميداشت. براى مثال بعد از محاسبات كامپيوترى معلوم شد كه حرف "ق" در سوره مباركه "فلق"، بالاترين درصد را نسبت به حروف ديگر تشكيل ميدهد، همانطورى كه كامپيوتر، محاسبه نسبت درصدى حرف قاف، در تمام سوره هاى قرآن را انجام ميداد، به محاسبه درصد و نسبت بقيه حروف نورانى چهاردهگانه نيز ميپرداخت. بالأخره اين دانشمند مصرى، توانست به واسطه كامپيوتر، ارزش رياضى حروف را ارزيابى نموده، مركز هر حرفى از حروف "الفبا" را كه در آغاز سوره هاى قرآن آمده بود بيابد، و به بيان ارزش حسابى اين حروف پرداخته به بسيارى از جنبه هايى كه ممكن بود كليد كشف راه جديدى، جهت تفسير صحيح اين حروف باشد، دست يابد.(ر.ك: تناسب آيات، آيتالله محمدهادى معرفت، ص 141، ناشر: بنياد معارف اسلامى . تفسير الميزان، ج 18، ص 5و6 . تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ج 20، ص 347، نشر دارالكتب الاسلاميه.)