خداوند يكي از علل نزول قرآن به عربي را "درك
كردن آن" معرفي كرده است. آيا اگر قرآن به زبان دیگری نازل می
شد "لعلكم تعقلون" جا نداشت؟
پاسخ:
خداوند در دو مورد درباره علت نزول قرآن به زبان عربي مي‌فرمايد:
"لعلكم تعقلون؛ باشد كه بينديشيد."
"إِنَّـآ أَنزَلْنَـَه‌ُ قُرْءَ َنًا عَرَبِيًّا لَّعَلَّكُم‌ْ
تَعْقِلُون‌َ ؛(يوسف،2) ما آن را قرآني عربي نازل كرديم، باشد كه
بينديشيد." "إِنَّا جَعَلْنَـَه‌ُ قُرْءَ َنًا عَرَبِيًّا لَّعَلَّكُم‌ْ
تَعْقِلُون‌َ ؛(زخرف،3) و ما آن را قرآني عربي قرار داديم، باشد كه بينديشيد."
از اين دو آيه استفاده مي‌شود كه فهميدن حقايق وحي، غايتي براي نزول قرآن
به زبان عربي است و عربي بودن قرآن در فهم معارف و حقايق وحي دخالت دارد. و اين
بدان جهت است كه لغت عرب قابليت تام ارائه مفاهيم وحي را دارد و شايد فلسفه گزينش
لغت عربي براي بيان پيام جاودانه وحي همين مطلب باشد.
نكته ديگري كه شايان توجه است، اين است كه "عربي" به معناي
فصيح و روشن است و در برابر آن "اعجمي"؛ يعني غير فصيح است. لغت عربي
را به خاطر فصيح و روشن بودن آن، عربي مي‌گويند. از اين رو خداوند مي‌فرمايد:
"وَ لَوْ جَعَلْنَـَه‌ُ قُرْءَانًا أَعْجَمِيًّا لَّقَالُواْ لَوْلاَ
فُصِّلَت‌ْ ءَايَـَتُه...؛(فصلت،44) و اگر قرآن را اعجمي گردانيده بوديم، قطعاً
مي‌گفتند چرا آيه‌هاي آن روشن بيان نشده است... ."
بنابراين، كلامي قابليت انديشيدن در آن هست كه فصيح و روشن باشد شايد
بتوان گفت كه اگر خداوند قرآن كريم را به زبان‌هاي انگليسي و تركي و مانند آن، به
صورت فصيح و روشن نازل مي‌كرد، چنين قابليتي را داشت.(ر.ك: تفسير راهنما، هاشمي
رفسنجاني و جمعي از محققان، ج 8، ص 306 و 307، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي
، قاموس قرآن، سيد علي اكبر قرشي، ج 4، ص 296، دارالكتب الاسلاميه.)