پاسخ:
هدايت داراى پنج مرتبه است: 1. هدايت فطرى و غريزى، هدايت در آيه "50،طه" ناظر به اين معنا است. 2. "هدايت عقلانى؛ كه با بخشيدن "قوه تفكر" به انسان ارزانى شده و در روايات از آن به "رسول باطني" تعبير مي‌شود. 3. "هدايت بروني؛ كه از طريق "ارسال پيامبران" انجام گرفته و در روايات از آن به "رسول ظاهري" تعبير شده است. 4. توفيق و عنايت رحمانى كه ويژه بندگان خاص است و در آيه شريفه "و خداوند بر هدايت هدايت يافتگان مي‌افزايد." (مريم،76)، به اين مرتبه از هدايت اشاره شده است. 5. قدرت ايمانى ويژه و فوق‌العاده‌اى كه عصمت را به همراه مي‌آورد. و مقصود از هدايت در آيه (90،انعام) اين مرتبه از هدايت است.
از بين اقسام پنج گانه هدايت، سه قسم نخست فراگير و عام است و شامل تمام انسانهاى مؤمن و كافر مي‌شود، امّا هدايت در مرتبه چهارم و پنجم، نتيجه شايستگي‌هاى فردى و عمل صالح بوده و تنها به گروه خاصى از بندگان خداوند اختصاص دارد. مرتبه پنجم هدايت كه مرحله عصمت است، ويژه پيامبران و ائمه: و مرتبه چهارم، از آن‌ِ ساير بندگان شايسته خداوند است. ساير آيات قرآنى كه ظاهر آنها بسان آيات مورد بحث است و از آنها برمي‌آيد كه خداوند برخى از بندگان را هدايت و برخى ديگر را گمراه مي‌كند، مربوط به اين مرحله است. در اين آيات مقصود از هدايت، توفيقى افزون‌تر و رهنمونى بيشتر و مقصود از "من يشأ" اراده حكميانه است. يعنى خداوند كسانى را كه شايستگى لازم براى بهره‌بردارى از هدايت مرحله چهارم را نيافته‌اند، بر شايستگى آنها افزوده و آنها را رهنمون مي‌شود. مفهوم ضلالت "و يضّل من يشأ" كه در مقابل هدايت است، به همين صورت است؛ خداوند كسانى را ار هدايت مرحله چهارم محروم مي‌كند كه در خود شايستگى لازم براى بهره‌بردارى از توفيق و عناى ت ويژه الهى فراهم نساخته‌اند. پس معناى حقيقى "يضل‌ّ" گمراهى نيست، بلكه به معناى محروم ساختن از مرتبه‌اى از هدايت است كه نتيجه اين محروميت گمراهى از هدايت مرحله چهارم است. محروميتى كه به انتخاب خود شخص بوده و در حقيقت كيفر انتخاب نارواى خود او به حساب مي‌آيد. و اين خود شخص است كه زمينه گمراهى را فراهم كرده و باعث مي‌شود كه خداوند او را از هدايت محروم كند.( براى كسب اطلاع بيشتر ر.ك: التمهيد فى علوم القرآن، استاد معرفت، ج، ص-253، دفتر انتشارات اسلامى، الالهيات، استاد سبحانى، ج، ص-391، نشر مؤسسه امام صادق؛ هدايت در قرآن، آيه‌الله جوادى آملي؛ براى آگاهى از عوامل ضلالت ر.ك: "منشور جاويد، استاد سبحانى، ج، ص-164، نشر توحيد". )