چرا قرآن كريم مي‌فرمايد: "فبشّرِ بعذاب‌ٍ اليم‌"، و نفرموده "فأنذر بعذاب اليم‌"؟

پاسخ:

1. بشير از بَشَرَ، به مفهوم ظاهر پوست است و اين كه از انسان به بشر تعبير شده‌، به دليل آشكار بودن پوست او از مو مي‌باشد، بر خلاف حيواناتى كه داراى مو يا پشم باشند و پوست آن‌ها آشكار نيست‌.( معجم مفردات الفاظ القرآن‌، راغب اصفهانى، ص 45، دارالكتب العلميه‌. )

2. ابشار هم بدان معنا است كه به دليل اعلام يك خبر مسرّت‌انگيز، بشره پوست صورت شخص منبسط و گشاده مى‌شود، به گونه‌اى كه در آن شادى احساس مى‌گردد. دليل آن هم اين است كه وقتى نفس شاد مى‌شود، خون در بدن او همانند آب در درخت‌، جريان مي‌يابد و پخش مى‌گردد و موجب انبساط و گشادگى پوست وى مى‌شود.( همان‌. )

3. بشارت در خبر مسرّت بخش و اندوهناك‌، هر دو به كار رفته است‌: "وبَشِّرِ الَّذين‌َ ءامَنوا وعَمِلوا الصّـَـلِحـَت‌ِ" (بقره‌، 25)؛ "بَشِّرِ المُنـَفِقِين‌َ بِاَن‌َّ لَهُم عَذابـًا اَلِيمـا" (نسأ، 138) اين كه بشارت‌، در خبرِ اندوه بخش نيز به كار مي‌رود، كنايه و استعاره است‌، مانند اين كه عرب در گفت و گوهاى خود مى‌گويد: پاداش و تحيّت تو، كُتك است‌، يا مانند آيه ديگر كه مى‌فرمايد: "قُل تَمَتَّعوا فَاِن‌َّ مَصيرَكُم اِلَى النّار" (ابراهيم‌، 30) و مفهوم آن اين است كه مژده و پاداش ندارى‌؛ همان گونه كه از تفسير مجمع البيان در توضيح آيات مربوط استفاده مى‌شود.( قاموس قرآن‌، على اكبر قرشى، دارالكتب الاسلاميه‌. )

4. اين توضيحات درباره ابشار و انذار، روشن شد كه چرا قرآن كريم درباره وعده به عذاب اليم‌، به "فبشّرِ بعذاب‌ٍ اليم‌" تعبير فرموده است‌، اما اين كه در پرسش آمده‌، قرآن كريم درباره عذاب اليم از اَنْذِرْ، استفاده نكرده است‌، ادعايى بي‌دليل است‌. قرآن كريم در آيات فراوانى، درباره وعده به عذاب واژه انذار را به كار برده است‌؛ از آن جمله است‌: "واَنذِرهُم يَوم‌َ الحَسرَه‌ِ" (مريم‌، 39)، "واَنذِرهُم يَوم‌َ الاَزِفَه‌ِ" (غافر، 18) و آيات فراوان ديگر.