منظور از واژه "آسمان‌ها" كه بارها در قرآن به كار رفته چيست‌؟

پاسخ:

واژه "سما" صدو بيست بار و جمع آن "سموات‌" صد و نود بار در قرآن تكرار شده است‌. ريشه واژه "سمأ" از "سمو" به معناى رفعت و بلندى است و "سمأ" يعنى طرف بالا يا هر چيزى كه بالاى انسان قرار گيرد و بر انسان سايه افكند.

قرآن اين كلمه را در چندين مورد به كار برده است‌:

1. جهت بالا در قسمت مجاور زمين‌؛ (ابراهيم‌،24)

2. منطقه‌اى دورتر از زمين كه محل ابرها است‌؛(ق‌،9)

3. باران‌؛(نوح‌،11)

4. قشر متراكم هواى اطراف زمين‌؛ (انبيأ،32)

5. كرات آسمانى‌؛ (فصلت‌،11)

6. آسمان‌هاى هفتگانه‌؛ (بقره‌،29) (در تفسير آسمانى هفتگانه اختلاف نظر است و در اين مورد چهار نظر ارائه شده است‌."

در اين آيه شريفه "وَ جَعَلْنَا السَّمَآءَ سَقْفًا مَّحْفُوظًا وَ هُم‌ْ عَن‌ْ ءَايَـَتِهَا مُعْرِضُون‌َ ؛(انبيأ،32) و آسمان را سقفى محفوظ قرار داديم‌، و(لى‌) آنان از نشانه‌هاى آن اعراض مى‌كنند." "سمأ" به معناى قشر متراكم هواى اطراف زمين است‌، كه همانند سقفى بر بالاى سر ما قرار دارد و تمام كره زمين را احاطه نموده‌، ما را از سنگ‌هاى آسمانى حفظ مى‌كند.

گرچه در اطراف ما بى نهايت فضا وجود دارد، ولى به كار بردن كلمه "سما" در مورد قشر متراكم هواى اطراف زمين (جوّ) مانعى ندارد.(ر.ك‌: قاموس قرآن‌، سيد على اكبر قرشى، ج 3، ص 332ـ341، درالكتب الاسلاميه ، مفردات الفاظ القرآن‌، راغب اصفهانى، ص 249ـ250، مكتبه المرتضويه ، تفسير نمونه‌، آيت اللّه مكارم شيرازى و ديگران‌، ج 1، ص 165ـ168، دارالكتب الاسلاميه‌.)