مقصود از آيات "ثُـلَّه‌ٌ مِّن‌َ الاْوَّلِين #  وَقَلِيل‌ٌ مِّن‌َ الاْخِرِين ؛ در سوره واقعه چيست‌؟

پاسخ:

قرآن كريم در آيات نخستين سوره واقعه بعد از تذكر حوادث قيامت و وضعيت پرهيزكاران و بدكاران‌، (اصحاب يمين و اصحاب مشأمه‌(شوم‌) مي‌فرمايد:

گروه كثيرى از مقربان از امت‌هاى نخستين و قبل از پيامبر اكرم‌هستند و گروه اندكى نيز از امت آخرين‌، كه منظور امت پيامبر اكرم‌است‌، و همچنين آيات 39 و 40 سوره مذكور نيز در همين باره مي‌باشد.(ر.ك‌: الميزان‌، علامه طباطبايي‌؛، ج 19، ص 121، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم‌.)

بنابراين سخن در امت قبل و بعد از پيامبر اكرم است و سخن در شيعه و غير شيعه نيست‌.

اين كه تعداد مقربان از امت‌هاى پيشين در بهشت بيشتر از امت پيامبر اكرم‌است و اين مسأله با آيات ديگر كه مي‌فرمايد: "...كُنتُم‌ْ خَيْرَ أُمَّه‌ٍ...؛(آل‌عمران‌،110)...سازگارى ندارد، پاسخ اين است كه منظور از مقربان در آيه مذكور، همان سابقون و پيشگامان در ايمان هستند و روشن است كه در امت اسلامي پيشگامان در پذيرش اسلام در صدر اول گروه اندكى بودند كه نخستين آن‌ها از مردان حضرت علي‌بود، در حالى كه كثرت پيامبران پيشين و تعداد امت‌هاى آن‌ها و وجود پيشگامان در هر امت‌، سبب مي‌شود كه آن‌ها از نظر تعداد فزونى يابند.

ديگر اين كه كثرت عددى دليل بر كثرت كيفى نيست و ممكن است تعداد سابقون امت اسلام كمتر باشد ولى از نظر مقام از ساير امت‌ها برترند.(ر.ك‌: تفسير نمونه‌، آيت اللّه مكارم شيرازى و ديگران‌، ج 23، ص 206ـ208، دارالكتب الاسلاميه‌، تهران‌.)

ممكن است بعضى از مؤمنان در زمره پيشگامان در ايمان نباشند؛ ولى داراى صفات و ويژگي‌هاى ديگرى باشند آن‌ها را هم رديف سابقون قرار مي‌دهد و از نظر پاداش و اجر هم رديف آن هستند، به همين جهت در برخى روايات نقل شده كه حضرت امام باقر6 فرمودند: "ما پيشگامان پيشگام و ما آخرون هستيم‌."(ر.ك‌: تفسير صافي‌، ملا محسن فيض كاشاني‌؛، ج 5، ص 12، مؤسسه الاعلمى للمطبوعات‌، بيروت‌.)