پاسخ:
خداوند متعال مي‌فرمايد:
"او كسي است كه اين كتاب (آسماني) را بر تو نازل كرد كه قسمتي از آن، آيات "محكم" (صريح و روشن) است كه اساس اين كتاب مي‌باشد؛ و قسمتي از آن، "متشابه" است؛ امّا آنها كه در قلوبشان انحراف است، به دنبال متشابهاتند تا فتنه‌انگيزي كنند؛ و تفسير(نادرستي) براي آن مي‌طلبند؛ درحالي‌كه تفسير آنها را (كسي) جز خدا و راسخان در علم، نمي‌داند... .( آل عمران، 7. )
از اين آيه، استفاده مي‌شود كه آيات قرآن‌كريم دو دسته‌اند: الف) محكمات؛ ب) متشابهات. "محكمات"؛ آيات روشني هستند كه جاي هيچ‌گونه انكار و توجيه و سوء استفاده در آن نيست؛ امّا "متشابهات" به دليل بالا بودن سطح مطلب يا گفتگو درباره عوالمي كه از دسترس ما بيرون است؛ مانند علم غيب، جهان رستاخيز و صفات خداوند متعال و... چنان هستند كه فهم معناي نهايي و اسرار و پي‌بردن به كنه حقيقت آنها، به سرمايه خاص علمي نياز دارد، و خداوند متعال مي‌فرمايد: فقط خداوند و راسخان در علم اسرار اين آيات را مي‌دانند و براي مردم تشريح مي‌كنند. راسخان در علم عبارتند از: پيامبر، امامان: كه از همه اسرار اين آيات آگاهند و علما و دانشمندان راستين ـ كه به موازين، احكام، عقايد شرعي و به روش تأويل متشابهات آشنايي كافي دارند ـ و هر يك، به اندازه دانش خود از اين آيات چيزي مي‌فهمند و براي مردم تشريح مي‌كنند و همين حقيقت است كه مردم را براي درك اسرار قرآن به دنبال معلمان الهي و علماي ديني مي‌كشاند؛ بنابراين، در برخورد با متشابهات، بايد به احاديث و تفاسير علماي راستين مراجعه كرد.( ر.ك: تفسير نمونه، آيت‌الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 2، ص 442 و 443، انتشارات دارالكتب الاسلاميه ـ التمهيد، آيت‌الله محمدهادي معرفت، ج 3، انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميّه قم. )
درباره ملاك و تعيين متشابه از محكم نظريات گوناگوني ارايه شده است از جمله:
1. محكمات آياتي هستند كه دلايلي روشن و واضح دارند. امّا بازشناسي متشابهات نياز به تأمل و تدبر دارد؛
2. محكم عبارت است از هر آيه‌اي كه آگاهي به آن ـ با برهان خفي يا جلي ـ ممكن باشد؛ به خلاف متشابه ؛ مثل علم به زمان قيامت؛
3. آيات محكمات، تأويل واحدي دارند؛ در حالي كه آيات متشابه وجوه متعددي از تأويل در آنها محتمل است.( ر.ك: درسنامه علوم قرآني، حسين جوان آراسته، ص 297، دفتر تبليغات اسلامي. )
با توجه به تعريفي كه از محكمات و متشابهات ارايه شد مي‌توان گفت: تشابه آيات ذاتي نيست ؛ يعني نمي‌توان دست روي يكي از آيات گذاشت و گفت اين آيه صددرصد براي همه متشابه است. متشابه و استحكام آيات امري شأني و نوعي است: به اين معنا كه برخي آيات به جهت محتواي بلند و كوتاهي لفظ و عبارت، زمينه تشابه در آنها فراهم است و نوع افراد، با برخورد به اين گونه موارد دچار ترديد مي‌گردند ولي برخي ديگر كه واقف به امور معاني و الفاظ هستند دچار اين تشابه نمي‌گردند. چنان‌كه در پاسخ پرسشي از محكم و متشابه حضرت صادق‌مي‌فرمايند: محكم چيزي مي‌باشد كه به آن عمل مي‌شود و متشابه آن است كه بر جاهلش مشتبه باشد."( بحارالانوار، علامه مجلسي؛، ج 66، ص 93، مؤسسه الوفأ. ) جان كلام آن كه ملاك در تشخيص تشابه، ترديد نوع انسان‌ها در برخورد با برخي از آيات است.( علوم قرآني، آيت الله معرفت، ص 276، مؤسسه التمهيد. )