چرا در آيه 36 سوره نمل در جمله " ءاتـَن ‌ِ اللَّه‌ُ " هنگام وصل اتانِي‌َ اللّه مي‌خوانيم (يأ خوانده مي‌شود) و هنگام وقف ءاتـَن گفته مي‌شود؟ لطفاً توضيح دهيد كه علت حذف يأ در هنگام وقف چيست‌؟

پاسخ:

طرق وقف بر آخر كلمات دو قسم است‌: 1. وقف ابدال‌؛ يعني حرف آخر كلمه به هنگام وقف‌، به حرف ديگري تبديل مي‌شود، مانند: رحمه = رحمه‌، حساباً = حسابا، هدي‌ً = هدي‌َ، مأً = مأَ. 2. وقف اسكان‌؛ يعني حرف آخر كلمه‌، ساكن مي‌شود. مانند مقاعدَ = مقاعدْ كتُب‌ِ = كتُب‌ْ، يوم‌ُ = يوم‌ْ، هُوَ = هُو، هي‌َ = هي‌.

كلماتي كه حرف آخرشان ساكن است‌، يا به حروف مدي ختم شده‌اند، بدون تغيير وقف مي‌شوند. مانند: "لا تذَرْ انزلنا، ربّي‌"(ر. ك حليه القرآن 1، سيد محسن موسوي بلده‌، ص 56 و 57، سازمان تبليغات اسلامي‌.)

در قرائت قرآن‌. برخي موارد، اختلاف است و قرّأ، متعدد مي‌باشند، كه مشهور آن‌، هفت قرائت است يكي از مواردي كه در قرائت آن اختلاف است‌، قرائت كلمه "اتانِي‌ََ اللَّه‌ُ" است‌. يك قرائت اين است كه در حال وقف و وصل‌، "آتان‌ِ" خوانده مي‌شود. قرائت ديگر اين است كه در حال وصل "َاتانِي‌َ" خوانده مي‌شود و در حال وقف "َاتان‌ْ" گفته مي‌شود. اين قرائت از حفص و شش قاري ديگر روايت شده است‌.(ر. ك‌: معجم القرأات القرآنيه‌، ج 4، ص 353، انتشارات اسوه‌.) از آن جا كه در قرائت قرآن‌، ما بايد طبق قرائت قرّأ كه بهترين آن‌، قرائت حفص است ـ قرائت كنيم‌، و چون در قرائت حفص‌، اين گونه قرائت شده است‌، ما نيز اين گونه قرائت مي‌كنيم‌.