پاسخ:
الف ـ در ترجيح قرائت عاصم بر حمزه كوفي و ديگر قرأ چند دليل وجود دارد. در مواردي كه حديثهاي متعدد و متفاوتي در مورد موضوعي وجود دارد، ملاك گزينش حديث خوب، در مرحله اول، مورد اعتماد بودن راويان حديث است; هر چند متعدد باشند و با چند واسطه به منبع اصلي برسند. عاصم در بين قرأ، معروف به خصوصيات و خصلتهايي ممتاز بوده كه شخصيتي قابل توجه به او بخشيده است. وي ضابطي بينهايت استوار و در گرفتن قرائتهاي قرآن از ديگران بسيار محتاط بوده است. لذا تمام ائمه قرائت كوشش كردهاند تا اسناد قرائت خود را به عاصم، به روايت حفص متصل كنند.(ر.ك: پژوهشي در تاريخ قرآن كريم، دكتر سيد محمد باقر حجتي، ص 320، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.)
2. در واقع، قرائت حفص همان قرائت عامه مسلمانان است، زيرا حفص و استاد او عاصم به شدت، به آن چه كه با قرائت عامّه و روايت صحيح و متواتر ميان مسلمانان بود، پايبند بودند; ائمه: نيز ـ همچنان كه روايتها خواهد آمد ـ مردم را به خواندن قرآن به شيوهاي كه بين مردم مرسوم بود، تشويق ميكردند. به همين جهت اين قرائت در تمامي ادوار تاريخ مورد اعتماد مسلمانان قرار گرفته است.(ر.ك: علوم قرآني، آيت اللّه معرفت، ص 235، مؤسسة التمهيد.)
3. دانشمندان علوم قرآني، شرط ترجيح قرائتي بر قرائت ديگر را، نقل قرائت از پيامبر اكرم، مطابقت قرائت با مصحفهاي موجود ثبت شده از قرون اوليه و توافق با فصيحترين و معروفترين اصول و قواعد زبان عربي، ميدانند. قرائت عاصم در اين شرايط بر قرائت حمزه برتري دارد. قرائت عاصم به پيامبر اكرم نزديكتر است. و با قواعد عربي و مصحفهاي موجود، تطابق بيشتري دارد.(ر.ك: همان، ص 218.) قرائت حمزه كوفي از غير طريق امام صادقبا چهار واسطه به پيامبر اكرم ميرسد
ب ـ شايان ذكر است كه اختلاف قرائتها در قرآن كريم هرگز به معناي تحريف (اصطلاحي) و افزايش و يا كاهش در قرآن نيست. اين اختلاف قرائت بر اثر عواملي پديد آمد كه خود نويد توجه عميق مسلمانان به اين كتاب آسماني و به خاطر سپردن لهجههاي قاريان اوليه و ثبت و ضبط رسم الخط مصاحف ميباشد. افزون بر آن بسياري از موارد اختلاف قرائت، هيچ گونه تفاوت كتبي و معنوي به همراه ندارد; بنابراين اختلاف قرائتها به معناي اشتباه بودن يك قرائت به كلي و تغيير معنا و مفهوم كلمهها به واسطه آن نيست. به همين جهت است كه بيشتر فقها، به تخيير در انتخاب هر يك از قرائات سبع فتوا دادهاند.(همان، ص 245.)
نكته ديگر اين كه قرآن كريم دو مسير را از زمان پيامبر اكرم طي كرده است، نخست راه مردمي كه مسلمانان سينه به سينه از پدران و اجداد خود از شخص پيامبر اكرمدريافت كردهاند و براي هميشه دست به دست داده تا به امروز به ما رساندهاند. نمايانگر اين راه همان قرائت عاصم است.
ديگري از طريق اجتهاد و كنكاش قاريان قرآن.
از ائمه: احاديثي دربارة قرآن كريم وارد شده كه حاكي از دقّت نظر و ژرفانديشي آنان دربارة اين كتاب مقدس است. هم چنين نشان دهندة ميزان عنايت و اهتمام آنان به حفظ و حراست نص قرآن كريم و جلوگيري از تحريف آن است. ائمه: از همان زمان رحلت پيامبر اكرم، مردم را به رعايت قرائت متداول بين مردم، رسم الخط معروف و... تشويق و ترغيب ميكردند.
براي نمونه، سالم بن سلمه ميگويد: شخصي در محضر امام صادقآياتي از قرآن را قرائت كرد و به طوري كه من شنيدم، قرائت او غير از قرائت ديگر مردم بود. حضرت به وي فرمود: از اين قرائت خودداري كن و همان گونه كه مردم ميخوانند تو هم بخوان."(الكافي، كليني؛ ج 2، ص 633، دارالكتب الاسلامية.)
در روايت ديگري سفيان بن سمط ميگويد: در مورد تنزيل قرآن از امام صادقپرسيدم، وي فرمود: "همان گونه كه آموختهايد، بخوانيد."(همان، ص 631.)
حديث اشاره دارد به اين كه مسلمانان موظفند قرآن را همان گونه كه از پيامبر اكرم فرا گرفتهاند بخوانند.(ر.ك: علوم قرآني، همو، ص 219.)