چرا با اين كه هاي "هذه‌" جوهري است و ضمير نمي‌باشد، اشباع مي‌شود؟

پاسخ:

يكي از اقسام "هأ"هاي جوهري (ذاتي‌) است‌.هاي جوهري حرفي است كه جزء ذات و جوهر كلمه است و از آن جدا نمي‌شود. مانند اللّه‌، نفقه‌، فواكِه‌

بر اساس قواعد تجويدي‌، حركت هأ جوهري هر چه باشد به همان صورت و بدون اشباع ادا مي‌شود. از اين قاعده كلي ـ هم چنان كه فرموده‌ايد ـ هاي كلمه در "هذِه‌ِ" استثنا شده است‌.(حليه القرآن 2، سيد محسن موسوي بلده‌، ص 112، سازمان تبليغات اسلامي‌. )

هر چند اين امر، ناشي از سماع (شنيدن‌) از عرب‌ها است و براي آن‌، دليل مستحكمي جز شيوع تلفظ عرب‌ها به اين صورت‌، نمي‌توان آورد؛ ولي شايد بتوان گفت‌: علت استثنا اين است كه "هأ" در "هذه‌" و حرف پيش از آن‌، هر دو مكسورند. و تلفظ اين كلمه بدون اشباع ـ كه با توجه به اين كه معمولاً عرب‌ها كسره را مايل به يا تلفظ مي‌كنند ـ سنگين مي‌باشد؛ بنابراين به خاطر سهولت در تلفظ، "هأ" را اشباع مي‌كنند.