احكام نون ساكنه را بيان كنيد.

پاسخ:

نون ساكن وقتي در مجاورت حروف بيست و هشت گانه الفبا قرار مي‌گيرد، داراي احكام متفاوتي مي‌شود، (كه در "علم تجويد" به تفصيل به آن پرداخته شده‌) كه يكي از آن احكام‌، "ادغام‌" است‌؛ يعني هنگامي كه نون ساكن به حروف "يرملون‌" (ي ـ ر ـ م ـ ل ـ و ـ ن‌) مي‌رسد خوانده نمي‌شود و به جاي آن حرف بعدي مشدد مي‌گردد.

مثال‌: "أن يَفْعَلُوا" را "اَيّفعَلوا" مي‌خوانيم‌.( حليه القرآن‌، سيد محسن موسوي بلده‌، ص 85، نشر سازمان تبليغات اسلامي‌. )

نون ساكن هر گاه به حرف بأ برسد به ميم خالص (بدون ادغام‌) تبديل مي‌شود. مانند: "اَن‌ْ بُورِك‌َ" كه خوانده مي‌شود: "ام بوُرِك‌َ".

نون "أنتم‌" اخفا شده است زيرا به حرف تأ رسيده است (حرف تا از حروف "مابقي‌" است‌كه نون ساكن هر گاه به آن برسد اخفا مي‌شود و حروف "مابقي‌" عبارتند از حروف الفبا به غير از حروف "با" و حروف "يرملون‌").

بقيه نون‌ها يا اظهار مي‌شوند (ان‌) و يا اقلاب "امداً بعيدًا".

هر گاه ميم ساكن نزد "فا" و "و" قرار گيرد، اظهار مي‌شود و چون مخرج ميم با فا و واو نزديك است‌؛ لذا امكان ادغام آن‌ها وجود دارد، بنابراين بايد بر اظهار كامل آن مواظبت كرد تا ادغام ياد شده پيش نيايد؛ به چنين مراقبت ويژه‌اي "اشدّ اظهار" گفته مي‌شود (پس اشدّ اظهار، اظهار غير متعارف ميم ساكن نيست‌). مانند: "وَ مالَهُم في الأرض‌".( ر.ك‌: پژوهشي در علم تجويد، ابوالفضل علامي‌، ص 199 و 202، پژوهشكده تحقيقات اسلامي سپاه‌. )