بهترين تفسير كلام الله مجيد از لحاظ عرفاني ،فلسفي كدام است يعني اينكه هر كدام از اينها بهترينش از چه كسي است آيا مفسرين قران بايد اجازه داشته باشند براي تفسير ؟

پاسخ:

الف) مفسران، از نظر روش و اسلوب بحث در استنباط معاني آيات قرآن و شكل ارايه آن، اختلافات بسياري  دارند، حتي مشاهده مي‏شود در يك تفسير روش‏هاي متعددي براي ارايه معناي آيه به كار رفته است. از اين‏رو اگر چه  تقسيم‏بندي دقيق تفاسير بر حسب روش كار سختي است. اما با توجه به اهدافي كه مفسران از ارايه تفسير خود داشته‏اند  مي‏توان گفت بهترين تفاسير شيعي عبارتند از:

1ـ بهترين و جامع‏ترين تفسير از نظر علمي، فلسفي، كلامي و قران به قرآن «تفسير الميزان» اثر علامه سيد محمد حسين  طباطبايي است. پس از آن تفسير «تسنيم» تأليف آيت‏الله جوادي آملي قرار دارد كه همان شيوه را به پيش گرفته و مشرب  عرفاني از ويژگي‏هاي آن است.

2ـ بهترين تفسير فارسي، اجتماعي و عصري «تفسير نمونه»، اثر آية‏الله مكارم شيرازي و جمعي از محققان است.

3ـ در زمينه تفسير روايي، تفاسير متعددي مانند البرهان، عياشي، صافي، نورالثقلين و... به نگارش در آمده است كه هر  كدام از جهاتي برتري و از جهات ديگري نقص دارند. به نظر مي‏رسد بهترين آن‏ها از نظر صحت روايات، تفسير «صافي»، اثر  علامه محسن فيض كاشاني و از نظر جمع‏آوري مجموعه‏اي از روايات، تفسير «نورالثقلين» اثر عبدعلي بن جمعه عروسي  هويزي مي‏باشد. در كتاب سير تطور تفاسير شيعه در مورد تفسير اخير آمده است: به دليل هوشياري هويزي نسبت به  مشكلات اخبار تفسيري، مي‏توان او را ستود و كار وي را در مقايسه با ديگر گردآورندگان احاديث تفسيري، دقيق‏تر و با حسن  سليقه‏ي بيشتر يافت(ايازي، سيد محمد علي، سير تطور تفاسير شيعه، نشر مؤسسه نمايشگاه‏هاي ايران، ص 116).

4ـ بهترين و جامع‏ترين تفسير قديمي «مجمع البيان» اثر ابوعلي فضل بن حسن طبرسي است كه دانشمندان شيعه و سني  آن را مورد توجه قرار داده‏اند(ر.ك: سير تطور تفاسير شيعه، سيد محمد علي ايازي/درسنامه‏ي علوم قرآني، حسين جوان آراسته)

ب) دانشمندان علوم قرآن، در تفسير، اجازه را شرط ندانسته‏اند، اما به دليل اهميت آن گفته‏اند كسي كه جامع علوم  پانزده‏گانه باشد مي‏تواند به تفسير قرآن بپردازد. آن علوم عبارتند از:

1. لغت. 2. نحو. 3 صرف 4. اشتقاق. 5 و 6 و 7. معاني،  بيان و بديع. 8. علم قرائت. 9. اصول دين. 10. اصول فقه. 11. اسباب‏النزول و قصص. 12. ناسخ و منسوخ. 13. فقه. 14.  احاديث. 15. علم موهبت(ر.ك: قرآن پژوهي، بهاءالدين خرمشاهي، مركز نشر فرهنگي مشرق، ص 143).