آيا تفسيري به نام "سواطع الالهام‌" وجود دارد؟ آيا اين تفسير بي نقطه است‌؟ دراين صورت آيا وي نيز مانند حضرت علي‌كه خطبه بي نقطه خواندند معجزه كرده است‌؟

پاسخ:

آري‌! چنين تفسيري وجود دارد. تفسير سواطع الالهام‌، نوشته ابوالفضل فيضي ركني (954ـ1004ق‌) از دانشمندان شيعه است‌. ويژگي شگفت آن‌، بي نقطه بودن اين تفسير مي‌باشد؛ يعني مؤلف در سرتاسر تفسير واژه‌اي كه حرف نقطه‌دار در آن باشد به كار نبرده است‌. براي رعايت اين ظرافت ادبي‌، فيضي‌، الفاظ بي‌نقطه‌اي چون "رهط"، "روح‌"، "مصر" و... را ده‌ها بار در اثرش به كار برده است‌.

تاريخ پايان يافتن كتاب را سال 1002ق گفته‌اند. چاپ سنگي كتاب‌، حدود يك قرن پيش‌، در هند، به گونه‌اي زيبا و خوانا ـ با معجم الفاظ مشكل آن ـ منتشر شده است‌. متن اين تفسير تحت اشراف استاد دكتر سيد مرتضي آيت الله زاده شيرازي در 6 مجلد از سوي انتشارات المنار، در قم در سال 1416ق منتشر شده است‌.(ر. ك‌: دانشنامه قرآن‌، بهأالدين خرمشاهي‌، مدخل "تفسير سواطع الالهام‌. )

اما در مورد بخش دوم پرسش شما، خطبه بي نقطه حضرت علي‌را كسي معجزه‌اي از سوي ايشان ندانسته است‌؛ بلكه آن را نشانه دانش زياد حضرت دانسته‌اند. معجزه آن است كه ديگران از آوردن آن عاجز باشند؛ ولي خطبه بي نقطه‌، اشعار بي نقطه و... آموختني است و با كمي دقت از سوي هر كسي ممكن است‌. هر چند تفاوتي ميان خطبه‌اي كه حضرت خواندند و اين نوشته‌ها وجود دارد؛ حضرت علي‌خطبه بي نقطه يا بي "الف‌" را در يك مجلس و في البداهه (بدون مقدمه‌) خواندند؛ اما اين نويسنده‌ها با فكر و دقت فراوان و صرف وقت زياد به اين كار اقدام مي‌كنند.