با توجه به آيه 85 سوره انبيأ داستان "ذوالكفل‌" چگونه بوده‌، بر چه قومي حكم مي‌راند؟ سرانجامش چه شد؟ آيا روايتي در اين باره وجود دارد؟

پاسخ:

درباره "ذاالكفل‌" اقوال متفاوتي وجود دارد كه اين جا مجال بيان آن‌ها نيست‌؛ ولي مشهور آن است كه "ذاالكفل‌" يكي از پيامبران الهي است‌؛ چنان كه قرآن كريم نام او را در درديف نام پيامبراني همچون "اسماعيل‌" و "ادريس‌" (انبيأ، 85) ذكر كرده‌، و او را همچون پيامبران ديگر از "نيكان‌" (ص‌، 48) و "صابران‌" (انبيأ، 85) شمرده است‌.( الميزان‌، علامه طباطبايي‌، ج 17، ص 216، منشورات جماعه المدرسين . تفسير نمونه‌، آيت اللّه مكارم شيزازي‌، ج 19، ص 311 ـ 313، دارالكتب الاسلاميه . جهت آگاهي بيشتر به اعلام القرآن‌، خزائلي‌، ص 332 ـ 335، انتشارات امير كبير و كتاب‌هاي قصص قرآن مانند: قصه‌هاي قرآن‌، محمد محمدي اشتهاردي‌، انتشارات نبوي‌؛ مراجعه فرماييد.)

ولي در قرآن‌، در مورد دعوت و رسالت و قومي كه وي به سويشان فرستاده شده‌، نه به طور خلاصه و نه مشروح‌، مطلبي‌، را بيان نفرموده است‌؛ مورخان براين عقيده‌اند كه وي پسر ايوب است و نامش در اصل "شبر" بوده و خداوند پس از ايوب او را مبعوث فرموده در روايتي از امام جواد7 به اين نكته اشاره شده است‌.(ر.ك‌: مجمع البيان‌، طبرسي‌؛ ج 7، ص 107، مؤسسه الأعلمي للمطبوعات . الميزان‌، علامه طباطبايي‌، همان‌.) در هر دو صورت وي از پيامبران بني اسرائيل مي‌باشد. داستان‌هاي متفاوتي براي اين پيامبر ذكر كرده‌اند. از جمله در يكي از داستان ها آمده است‌، پيامبري كه در سرزمين روم پادشاهي مي‌كرد، قوم خويش را براي جنگ فراخوند. قوم او به بهانه اين كه سرزمين دشمن آلوده به وبا است‌. از جنگ خود داري كردند. و از شهر بيرون رفتند و به شهر ويرانه‌اي رسيدند. آنان پنداشتند كه آن شهر براي ايشان مأمن خواهد شد و در آن شهر ساكن گرديدند؛ ولي همه به طاعون دچار آمدند و هلاك شدند. ذاالكفل (حزقيل‌) يا پيامبر ديگري از پيامبران بني اسرائيل بديشان گذشت و از خداوند خواست كه آنان را از نو زندگاني بخشد.(ر.ك‌: اعلام قرآن‌، دكتر خزايلي‌، ص 332، امير كبير.) مورخان‌، در مورد سرانجام اين پيامبر عظيم الشأن چيزي ننوشته‌اند در برخي كتاب ها آمده است‌: كه ايشان در شام حكومت مي‌كردند و مقبره او در (كفل حارس‌) اطراف نابلس قرار دارد.(قصص قرآن‌، يا تاريخ انبيأ، سيدهاشم رسولي محلاتي‌، ص 613، دفتر نشر فرهنگ اسلامي‌.) البته لغت نامه دهخدا پس از ذكر اقوال آمده است‌: "امروز ذوالكفل نام محلي است ميان حلّه و بغداد نزديك "برص‌" و بدانجا قبه‌اي است كه گويند قبر ذوالكفل است‌"(ر.ك‌: لغت نامه دهخدا، مدخل "ذوالكفل‌".)