معناي نام سوره‌هاي لقمان‌، نوح و يوسف چيست‌؟ چه منبعي براي دست‌يابي به معناي آن‌ها وجود دارد؟

پاسخ:

برخي از نام‌هايي كه در قرآن ذكر شده‌، در اصل غير عربي است و تعريب (تبديل به عربي‌) شده است‌. مانند كلمات موسي‌، عيسي‌، يعقوب‌، يونس و...

اين نام‌ها، عَلَم براي افراد يا اقوام خاصي مي‌باشند.

 

كلمه‌هاي لقمان‌، نوح و يوسف‌، كه نام سه سوره است و از ذكر اين نام‌ها در آن سوره‌ها اتخاذ شده است‌، عَلَم براي سه شخص هستند. كلمة "لقمان‌" در قرآن‌، عَلَم براي شخصي حكيم و فرزانه است كه پندهاي حكيمانه‌اي به فرزندش مي‌داده است‌. در اين كه در زبان غير عربي‌، اين كلمه به چه معنا بوده‌، لغت‌شناسان چيزي نگفته‌اند.

كلمة "نوح‌" در قرآن‌، عَلَم براي نخستين پيامبر اولوا العزم و شيخ الانبيأ است‌، كه داستان طوفان او مشهور است‌.

كلمة "نوح‌" غير عربي است‌. گفته‌اند در زبان عصر نوح به معناي "راحت‌" است‌. در زبان عربي‌، كلمة نوح‌، مصدر است و به معناي صدا به گريه بلند كردن‌، مي‌باشد.

كلمة "يوسف‌" در قرآن‌، عَلَم براي يكي از فرزندان يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم است‌، كه داستان آن در سورة يوسف بيان شده است‌. اين كلمه‌، غير عربي است‌. گفته‌اند در زبان عربي‌، يوسف‌؛ يعني او (يهوه‌) مي‌افزايد. (خداوند مي‌افزايد)

براي دست‌يابي به معناي اين كلمات و مانند آن‌، مي‌توان به كتاب‌هايي كه دربارة لغات قرآن يا اعلام قرآن تأليف شد، مراجعه كرد. مانند اعلام القرآن‌، تأليف عبدالحسين شبستري‌، اعلام قرآن‌، تأليف محمد خزائلي‌، قاموس قرآن‌، تأليف سيد علي اكبر قرشي و... و نيز كتاب‌هايي تحت عنوان دانشنامة قرآن تدوين شده است‌.(ر.ك‌: اعلام القرآن‌، عبدالحسين شبستري‌، ص 989، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي ، قاموس القرآن‌، سيد علي اكبر قرشي‌، ج 7، ص 126، دارالكتب الاسلامية‌.)