چه آياتي در باب حشرات (ملخ‌، مگس‌، پشه‌) آمده است‌؟

پاسخ:

از حشراتي مانند ملخ‌، مگس‌، پشه‌، عنكبوت و زنبور عسل در قرآن سخن به ميان آمده است‌:

1. ملخ‌: (دو مورد در قرآن آمده است‌.)

الف‌: خداوند از اين حشره براي نزول عذاب بر قوم فرعون استفاده فرمود:

"فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِم‌ُ الطُّوفَان‌َ وَالْجَرَادَ وَالْقُمَّل‌َ وَالضَّفَادِع‌َ وَالدَّم‌َ ءَايَـَت‌ٍ مُّفَصَّلَـَت‌ٍ فَاسْتَكْبَرُواْ وَكَانُواْ قَوْمًا مُّجْرِمِين‌َ ؛(اعراف‌،133) سپس (بلاها را پشت سر هم بر آن‌ها نازل كرديم‌:) طوفان‌، ملخ و آفت گياهي و قورباغه‌ها و خون را ـ كه نشانه‌هايي از هم جدا بودند ـ بر آن‌ها فرستاديم‌؛ ولي (باز بيدار نشدند، و) تكبّر ورزيدند، و جمعيّت گناهكاري بودند."

در روايات وارد شده است‌، آن چنان ملخ به جان درختان و زراعت‌ها افتاد كه همه رااز شاخ و برگ خالي كرد، حتّي بدن آن‌ها را نيز آزار مي‌داد آن چنان كه داد و فرياد آنها بلند شده بود.(تفسير نمونه‌، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران‌، ج 6، ص 321، نشر دارالكتب الاسلاميه‌.)

ب‌: خداوند متعال خارج شدن كفّار از قبرهايشان را در روز قيامت به گروه ملخ‌ها تشبيه كرده است‌. "خُشَّعًا أَبْصَـَرُهُم‌ْ يَخْرُجُون‌َ مِن‌َ الاْ جْدَاث‌ِ كَأَنَّهُم‌ْ جَرَادٌ مُّنتَشِرٌ ؛(قمر،7) آن‌ها از قبرها خارج مي‌شوند در حالي كه چشم‌هايشان از وحشت به زير افتاده و (بي هدف‌) هم چون ملخ‌ها پراكنده به هر سو مي‌روند." تشبيه به "ملخ‌هاي پراكنده‌" به تناسب اين است كه توده ملخ‌ها بر خلاف بسياري از پرندگاني كه به هنگام حركت دسته‌جمعي با نظم و ترتيب خاصي حركت مي‌كنند هرگز نظم و ترتيبي ندارند، در هم فرو مي‌روند و بي هدف به هر سوي روانه مي‌شوند، بعلاوه آن‌ها هم چون ملخ‌ها در آن روز موجوداتي ضعيف و ناتوان هستند.(مأخذ قبل‌، ج 23، ص 23ـ24.)

2. مگس‌: خداوند براي نشان دادن ضعف و ناتواني بت‌ها و معبودهاي غير خدايي‌، عجز آن‌ها را در قبال آفرينش يك مگس و گرفتن آن چه از آنان ربوده است‌، به تصوير مي‌كشد: "يَـََّأَيُّهَا النَّاس‌ُ ضُرِب‌َ مَثَل‌ٌ فَاسْتَمِعُواْ لَه‌ُوَّ إِن‌َّ الَّذِين‌َ تَدْعُون‌َ مِن دُون‌ِ اللَّه‌ِ لَن يَخْلُقُواْ ذُبَابًا وَ لَوِ اجْتَمَعُواْ لَه‌ُو وَ إِن يَسْلُبْهُم‌ُ الذُّبَاب‌ُ شَيْ ا لآ  يَسْتَنقِذُوه‌ُ مِنْه‌ُ ضَعُف‌َ الطَّالِب‌ُ وَ الْمَطْـلُوب‌ُ ؛(حج‌،73) اي مردم‌! مثلي زده شده است گوش به آن فرا دهيد: كساني را كه غير از خدا مي‌خوانيد هرگز نمي‌توانند مگسي بيافرينند، هر چند براي اين كار دست به دست هم دهند و هر گاه مگسي چيزي از آن‌ها را بربايد نمي‌توانند آن را باز پس گيرند، هم اين طلب كنندگان ناتوانند و هم آن مطلوب‌ها (هم اين عابدان و هم آن معبودان‌)." نام مگس در يك آيه قرآن ولي دو بار آمده است‌.

3. پشه‌: وقتي خداوند مي‌خواهد در مقابل خرده گيران بر مثال‌هاي قرآن‌، كوچك‌ترين و ضعيف‌ترين چيز را باين كند، كه خداوند از مثال به آن هم ـ در مقام بيان ضعف و كوچكي دشمنان ـ ابا ندارد، مثال به پشه مي‌زند.

"إِن‌َّ اللَّه‌َ لاَ  يَسْتَحِْي‌َّ أَن يَضْرِب‌َ مَثَلاً مَّا بَعُوضَه‌ً فَمَا فَوْقَهَا؛(بقره‌،26)خداوند از اين كه مثال (به موجودات ظاهراً كوچكي مانند) پشه و حتي بالاتر از آن بزند شرم نمي‌كند." نام پشه همين يك بار در قرآن وارد شده است‌.