نماز در آيينه قرآن و حديث
- محتشم مؤمنى
پيام‌هاى قرآني(معارف
قرآني)
در ميان عباداتى که در اسلام
واجب گرديده است، بدون ترديد ارزش و اهميت نماز از همه بيشتر
است . شکل فارسى واژه نماز از لفظ پهلوى نماک گرفته شده که به معنى خم شدن و تعظيم
کردن است و به تدريج در معناى «صلاة» يعنى نماز مسلمانان استفاده شده
است . پس از اشارهاى اجمالى به معناى لغوى و ريشهيابى واژه نماز و
صلاة و همچنين نگاهى به کاربردهاى قرآنى لفظ صلاة، نويسنده دو پرسش
مطرح مىکند:
1 . وجوب نماز قبل از اسلام در آيينهاى
آسمانى ديگر
2 . کيفيت نماز در آن اديان
و تفاوت آن با نماز مسلمانان .
نويسنده در پاسخ به پرسش
نخستبا استفاده از آيات قرآن وجود نماز در اديان ديگر را ثابت
مىکند چرا که بهترين وسيله براى نزديکى به خداوند است . در
پاسخ به پرسش دوم نيز با تکيه بر آيات قرآن مشخص مىشود که براى
مثال نماز ديگر اديان، رکوع نداشته است و يا فاقد حمد و سوره
بوده است چرا که هنوز قرآن نازل نشده بود و يا سلام تشهد که مخصوص مسلمانان
است . همچنين جهت قبله نيز در ديگر اديان با قبله در
اسلام متفاوت بوده است .
نويسنده در ادامه به کيفيت
نماز در اسلام و روند واجب شدن آن از طرف خداوند متعال مىپردازد . دستور خداوند
در شب معراج که امت پيامبر صلى الله عليه و آله هر شبانه روز در پنج
وعده نماز بخوانند از مسلمات تاريخ اسلام است و مطابق بيان نورانى پيامبر
اکرم صلى الله عليه و آله در شب معراج تمام انبياء الاهى به امر
خداوند به پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله اقتدا کردند و اولين
اذان گفته شد و نماز اقامه گرديد . همچنين ترتيب ذکرهاى نماز و
افعال آن و کيفيت وضو در همين شب به پيامبر صلى الله عليه
و آله آموخته شد . البته ابتدا پنجاه نماز تشريع گرديد، ولى با درخواست
نبى اکرم صلى الله عليه و آله به پنج نماز يوميه تبديل شد
و خداوند فرمود که در همين پنج نماز اجر پنجاه نماز را قرار خواهد دهد .
تعداد رکعات نيز ابتدا ده رکعتبود و بعد از تولد امام حسن عليه
السلام و امام حسين عليه السلام، پيامبر صلى الله عليه و
آله هفت رکعتبر آن افزود و خداوند اين عمل را امضا فرمود:
افزوده شدن قنوت نيز در سال
چهارم هجرى پس از واقعه بئر معونه (که در آن چهل نفر از رجال علمى اسلام که حافظ
قرآن و احکام بودند، به شهادت رسيدند) اتفاق افتاد . ناراحتى پيامبر
از اين حادثه به اندازهاى بود که تا يک ماه در قنوت نماز صبح بر
قاتلان آنها با اسم و رسم نفرين مىکرد و اين آغاز قنوت بود»
منبع :بازتاب انديشه ، بهمن 1381 - شماره 35 ،