وجيهه حاجيلو
خداوند يكتا،براى هدايت بندگانش راه‌هاى زيادى گشوده و مسيرهاى هموار متعددى قرار داده است،تا بندگانش با تأمل در نشانه‌ها و ايات خداوندى كه در همه آفريده‌هايش مانند نقطه‌اى نورانى مى درخشد، راه راست و مستقيم را برگزيده و به سعادت دنيا و آخرت ره يابند.
خداوند انعكاس عظمت خود را در جهان طبيعت، به تصوير كشيده، تا انسان با تفكر در دل ايات مشهود خداوندي، نشانه حق و حقيقت را دريابند.با تأمل او در قرآن، مثال‌هايى از حشرات و حيوانات آورده است،كه انسان دانا حق را مى يابد،ولى انسان نادان ظاهر مثال را ديده و از يافتن عظمت در اين نشانه‌ها، ناتوان مى باشد.در كتاب خدا،سوره‌هايى با نامهاى حيوانات وجود دارد كه در اين سوره‌ها،به شكلي،به زندگى اين حيوانات براى رهنمود انسان‌ها، اشاره شده است.به عنوان مثال،در ايه 41سوره عنكبوت خداوند به حشره كوچكى اشاره مى فرمايد كه از طريق ماده‌اى كه در معده‌اش وجود دارد،با زحمت فراوان، براى بنيان خانه‌اش تارهايى را بر روى شاخه و يا برگ‌هاى درختان و يا در و ديوار مى تند.اين تارها به اندازه‌اى نازك است كه حتى با وزش نسيمى از بين مى رود.خداوند سستى و ناپايدارى اين خانه همچون ناپايدارى روزگار افرادى مى داند كه پرستش خداوند را كنار گذاشته و به اطاعت غير خدا روى آورده‌اند؛آنانى كه عظمت و بى همتايى خداوند را ناديده گرفته و به پرستش و عبادت چيزى مى پردازند كه از ناپايدارى و بى ريشه‌گى آن باخبرند.
همچنين،در سوره نمل به پشتكار مورچه اشاره مى كند و تلاش او را براى انسان‌هايى مثل مى زند كه راه رسيدن به خداوند را كوتاه مى پندارند و هنگام مواجه شدن با كوچك‌ترين مشكلى روحيه خود را مى بازد و از ادامه راه منصرف مى شوند،در حالى كه اين حشره كوچك براى رسيدن به هدف خود بارها و بارها تلاش را از سر مى گيرد و دانه‌اى را كه افتاده است، باز برمى دارد و هيچ گاه،از اين تلاش كه در هر ثانيه تكرار مى شود،فروگذار نيست. خداوند، در واقع از بندگانش مى خواهد تا مانند اين حشره كوچك،با تحمل مشقّات، سعادت آخرت را از آن خود كنند.
همچنين در سوره نمل تلاش و كوشش زنبور عسل را ترسيم مى كند كه با ظرافت خاصى شيره گلها را مى مكد و با كمك مواد داخل دستگاه گوارشش ماده‌اى را تهيه مى كند كه انسان نيز مى توانداز حلاوت آن كام خود را شيرين كند.اين حشره كار روزانه خود را چنان زيبا و ظريف انجام مى دهد كه بنده دانا با تأمل در رفتار آن و دقت در جثه كوچك اين حشرات،مى تواند به عظمت و بزرگى خداوند پى ببرد و با نظر دوختن به درون اين ايات به تحول عظيمى دست يابد.
اين چنين،پروردگار هستي،قدرت و عظمت خود را در اندام حتى ناچيزترين حشرات و موجودات،به رخ انسان‌هاى غافل مى كشد.او اين موجودات را با وجود كوچكي،پيچيده آفريده است تا هم توانايى آن داشته باشند كه چرخه زندگى انسان را بگردانند و هم پيچيدگى وجودشان ذهن انسان را روشن كند و مسير رسيدن به سعادت اخروى را كه در شناخت خداوند نهفته است، صاف و هموار سازند.به راستي، پروردگارى كه قادر است،از بزرگترين و پيچيده‌ترين موجود (انسان) تا ناچيزترين حشره(پشه) را بيافريند،سزاوار پرستش است.