سوره انفال
العيّاشى عن علىّ بن أسباط،
سمع أباالحسن الرضا عليه السلام، يقول: قال أبوعبدالله عليه
السلام: أتى النبىّ صلّي الله عليه و آله بمال، فقال للعبّاس: أبسط رداءك فخذ من هذا المال طرفاً، قال: فبسط رداءه فأخذ طرفاً من ذلك المال،
قال: ثمّ قال رسول اللهصلّي الله عليه و آله
: هذا ممّا قال الله (يا أيّها النبىّ قل لمن فى أيديكم من
الأسري إن يعلم الله فى قلوبكم خيراً يؤتكم خيراً مما أخذ منكم ).
تفسير عيّاشى 2/ 69-70، آيه در سوره أنفال / 70.
عياشي از علي بن اسباط روايت كرده است كه گفت: شنيدم ابوالحسن الرضا(ع) مي‌فرمايد: ابوعبدالله (صادق)(ع) فرمود: مالي را نزد
پيامبر(ص) آوردند، حضرت به عباس فرمود: ردايت را پهن كن و
مقداري از اين مال را بردار، عباس ردايش را پهن كرد و مقداري
از آن مال را برداشت. رسول خدا(ص) آن گاه فرمود: اين مواردي است كه خداوند فرموده است (اي پيامبر بگو به كساني كه اسيراني در دست داريد
اگر خداوند
در قلبهاي شما خوبي سراغ داشته باشد به شما خير مي دهد بيش
از آنچه كه از شما گرفته شد) .
الحميرى عن البزنطى قال: وسألته عن
قول الله تبارك و تعالي (و اعلموا أنّما غنمتم من شىء
فأنّ للّه خمسه و للرّسول و لِذى القربي و اليتامي و المساكين)
فقيل له: أفرأيت إن كان صنف من هذه الأصناف أكثر و صنف أقلّ من صنف كيف يصنع به؟ قال: ذلك إلي الإمام، أرأيت رسول الله صلّي الله عليه و
آله كيف صنع، أليس إنّما كان يفعل مايرى
هو؟! و كذلك الإمام. و ذكر له الخراج و ما سار به أهل بيته،
فقال: العشر و نصف العشر علي من أسلم طوعاً تركت أرضه بيده، يأخذ العشر ونصف العشر فيما عمّر منها، و ما لم يعمّر منها أخذه الوالى، فقبّله
الوالى ممّن يعمّره، وكان للمسلمين وليس فيما
كان أقل من خمسة أوساق، و ما أخذ بالسيف فذلك للإمام، يقبّله
بالّذى يرى، كما صنع رسول الله صلّي الله عليه و آله بخيبر قبّل أرضها و نخلها، و الناس يقولون لاتصلح قبالة الأرض و النخل إذا كان
البياض أكثر من السواد، و قدقبّل رسول الله صلّي
الله عليه و آله خيبر و عليهم فى حصّتهم العشر و نصف العشر .
أنفال / 41. قرب الإسناد 383 - 384.
حميري از بزنطي روايت كرده است كه گفت: از حضرت رضا درباره آيه شريفه (و بدانيد كه آنچه غنيمت گرفتيد پس يك پنجم آن براي خدا و
رسولش و
نزديكانش و ايتام و درماندگان است) سؤال كردم، به ايشان
گفته شد: اگر گروهي از اين طبقات تعدادشان بيشتر و گروهي ديگر كمتر
از بقيه باشد، چگونه بايد عمل كرد؟ حضرت فرمود: اين به نظر
امام بستگي دارد، مگر نديده‌اي كه رسول خدا(ص) چگونه عمل كرد، آيا نه اين است كه ايشان به صلاحديد خود عمل مي‌كرد؟! امام هم همين
طور. همچنين
درباره خراج و سيره اهل بيت انسان در اين خصوص سؤال شد،
حضرت رضا(ع) فرمود: كسي كه داوطلبانه اسلام آورده باشد زمينش به او
واگذار مي‌شود، در صورتي كه در آن كشت و كار كند عشر و نيم
عشر (از محصول آن) گرفته مي‌شود، ولي اگر آبادش نكند والي زمين را از او مي‌گيرد و به كسي از مسلمانان كه آبادش كند مي‌سپارد و اين در
كمتر از
پنج جريب نيست، اما زمينهايي كه به زور شمشير (از طريق
جنگ و جهاد) گرفته شود در اختيار امام است و امام آن را به هر كه
صلاح بداند مي‌سپارد، چنان كه رسول خدا(ص ) با خيبر كرد و
اراضي و نخلستانهاي آن را به قباله داد. مردم مي‌گويند در صورتي كه مقدار درختها بيشتر از زمين باشد به قباله دادن زمين و نخلستان درست
نيست، در حالي
كه رسول خدا(ص) خيبر را به قباله داد و از سهم آنان عشر و
نصف عشر
گرفت .