| Index | Next |
Allâme Muhammed Hüseyin TABATABAİ
(A-1) Ey insanlar! Rabbinizden korkup-sakının ki O, sizi tek bir nefisten
İnsanın Ürediği Tek Nefis ve Eşi Kimlerdir?
İNSAN TÜRÜNÜN ÖMRÜ VE İLK İNSAN
ŞİMDİKİ KUŞAK, HZ. ÂDEM VE EŞİ
İNSANIN BAĞIMSIZ BİR TÜR OLMASI, TEKÂMÜL YOLUYLA AYRI TÜRDEN OLUŞMAMASI ÜZERİNE
İKİNCİ KUŞAK İNSANIN ÜREMESİ
AYETLERİN HADİSLER IŞIĞINDA AÇIKLAMASI
Bu Âlemden Başka Âlemler de Yaratılmış mıdır?
(A-2) "Yetimlere mallarını verin... çünkü bu, büyük bir günahtır
(A-3) "Yetimler hakkında adaleti yerine getiremeyeceğinizden
(A-4) "Kadınların mehirlerini (Allah tarafından) bir bağış
(A-5) "Allah'ın sizin için geçim kaynağı ve yaşayış vesilesi
(A-6) "Evlenme çağına gelinceye kadar yetimleri deneyin
Cahiliye Devrindeki Arapların Sosyal Durumu
Cahiliye Devrindeki Diğer Toplumların Sosyal Durumu
İSLÂM'A ÇAĞRININ ORTAYA ÇIKIŞI
İslâm Çağrısındaki Tedricîliğin Sebepleri
Toplumda Adaleti Yerleştirip Zulmü Ortadan Kaldırmanın Yolları Nelerdir?
Yetimleri Yönetmekle İlgili Ayetlerin Tefsiri
Malî Tasarruflarda Bulûğ Çağına Ermenin Yanı Sıra Olgunlaşmanın da Şart Olması Üzerine
Kıskançlık Üzerine
ÜÇ BÖLÜMDE İLMÎ ARAŞTIRMA
1- Nikâh,Tabiat Amaçlarından Biri
Cinsel Özgürlüğün Tabiat Geleneğine Aykırı Oluşu
2- Erkeğin Dişiye Üstünlüğü
3- Çok Kadınla Evlilik
Çok Evlilik Hükmüne Karşı Yapılan Dört Eleştiri ve
Cevapları
PEYGAMBERİMİZİN EVLİLİKLERİ İLE İLGİLİ BAŞKA
BİR İLMÎ ARAŞTIRMA
(A-7) "Ana-babanın ve yakınların geriye bıraktıklarından erkeklere
(A-8) "Miras taksiminde (mirastan payı olmayan fakir), yakınlar , yetimler
(A-9) "Kendileri, geriye zayıf çocuklar bırakmış oldukları
(A-10) "Şüphesiz, haksızlıkla yetimlerin mallarını yiyenler
İnsanın Başkalarına Karşı Yaptığı Hareketi Kendisi İçin de
Beğenmesinin Kaçınılmaz Olması
AYETLERİN HADİSLER IŞIĞINDA AÇIKLAMASI
(A-11) "Allah, size evlatlarınız hakkında (şunu) tavsiye eder
(A-12) "Yaptıkları vasiyet ve borç düşüldükten sonra, eşlerinizin
(A-13-4) "İşte bunlar, Allah'ın sınırlarıdır... onun için alçaltıcı bir
"Erkeğin Payı, İki Kızın Payı Kadardır" Ayetindeki İnceliklerin Açıklaması
Mirasla İlgili Hükümlerin, Fıtrata ve Tekvinî Yasalara Dayalı Olması Üzerine
Miras Bırakma Hususunda Peygamberle Diğer İnsanlar Arasında Hiçbir Farkın Olmaması
MİRASLA İLGİLİ GENEL AÇIKLAMA
Erkek ve Kadının Mirasta Farklı Hisseler Almalarının Hikmeti
AYETLERİN HADİSLER IŞIĞINDA AÇIKLAMASI
BİRKAÇ BÖLÜMDE İLMÎ İNCELEME
1- Mirasın Ortaya Çıkışı
2- Mirasın Tedricî Değişimi
3- Uygar Milletlerde Miras
4- Bu Ortamda İslâm Ne Yaptı?
5- İslâm'a Göre Kadınların ve Yetimlerin Durumu
6- Yeni Miras Kanunları
7- Miras Sistemlerinin Karşılaştırılması
8- Vasiyet
(A-15) "Kadınlarınızdan fuhuş yapanlara karşı aranızdan dört
(A-16) "İçinizden fuhuş yapan iki tarafa (erkek ve kadına) eziyet
(A-17) "Allah'ın kabulünü üzerine aldığı tövbe, ancak
(A-18) "İçlerinden birine ölüm gelip çatıncaya kadar
Allah'ın Kuluna Tövbe Edip Dönmesinin Çeşitleri, Anlamı
Tövbenin Kabul Olmasının Ancak Bilgisizlikle Kötülük
Yapanlar Hakkında Geçerli Sayılmasının Anlamı
Bütün Günahların Cehaletten Kaynaklanması
Kimlerin Tövbesi Kabul Olmaz
Tövbenin Masum ve Mukarreb İnsanların Hakkında da Geçerli Olması
Yüce Allah Tövbeleri Kabul Etmeye Mecbur mudur?
Firavun'un Tövbesi İle İlgili Tuhaf Bir Söz!
Tövbenin Yasallaşmasının Gerçeği Nedir?
(A-19) "Ey inananlar! Kadınların mallarını zorla miras almanız
(A-20) "Eğer bir eşinizi bırakıp yerine başka bir eş almak
(A-21-2) "Onu nasıl geri alırsınız, oysaki sizler birbirinizle
Kadınları Zorla Miras Almanın Anlamı
Erkeklerin Kadınlarla İyi Geçinmesinin Anlamı
(A-23) "Size (şunlar) haram kılınmıştır: Analarınız, kızlarınız
(A-24) "Sahip olduğunuz cariyeler müstesna evli kadınlar da
(A-25) "İçinizden inanmış hür kadınlarla evlenmeye (malî açıdan ) gücü.
(A-26) "Allah size (hükümleri) açıklamak ve sizi, sizden önceki.
(A-27) "Allah... rahmetiyle dönüp tövbelerinizi kabul etmek
(A-28) "Allah sizden hafifletmek ister; (çünkü) insan zayıf
Evlenilmesi Yasak Olan Kadınlar Hangileridir?
"İhsân" Kelimesinin Anlamı
24. Ayetteki "Femestemta'tum..." İfadesinin Müt'a Nikâhı Hakkında İnmesiyle İlgili Açıklama
Müt'a Nikâhı Ayet Veya Sünnetle Neshedilmiş midir?
YİNE HADİSLER IŞIĞINDA AÇIKLAMA (Müt'a Nikâhı İle İlgili)
Müt'a Ayetinin "İla Acelin Musemma" Yani "Belirli Bir Süreye Kadar" Şeklinde Olduğunu Bildiren Rivayetler
Müt'a Ayetinin Ayetle Neshedildiğini Bildiren Hadislerden Örnekler
Müt'a Ayetinin Sünnetle Neshedildiğini Bildiren Hadislerden Örnekler
Sahabe ve Müfessir Olan Tabiinden Müt'anın Caiz OlduğunuSavunanların Görüşünü Bildiren Hadislerden Örnekler
Ömer'in Müt'ayı Yasakladığını İfade Eden Rivayetlerden Örnekler
MÜT'A RİVAYETLERİNE İLİŞKİN İNCELEME
Bir Tefsircinin Müt'a Nikâhı Hakkındaki Eleştirileri ve Cevabı
Ehl-i Sünnete Göre Müt'a Nikâhının Haram Oluşunun Dayanakları
İLMÎ İNCELEME
BAŞKA BİR İLMÎ İNCELEME
(A-29)- Ey inananlar! Karşılıklı rızayla yapılan ticaret müstesna, aranızda
(A-30)- Kim haddi aşarak ve zulmederek bunu yaparsa, yakın zamanda onu
(A-31) "Eğer size yasak edilen günahların büyüklerinden
Kur'an'da "Seyyiat=Kötülükler" Kelimesinin Anlamı
Bir Günahın Büyüklüğü Nereden Anlaşılır?
Büyük ve Küçük Günahların Tanımıyla İlgili Görüşler ve Değerlendirilmeleri
Bu Konuda Gazalî'nin Görüşü ve Değerlendirilmesi
Kişiliklerin Bir İnsanda Eşleşmesi ve Uzlaşması Üzerine
İyiliklerle Kötülükler Birbirlerini Yok Edebilirler mi?
AYETİN HADİSLER IŞIĞINDA AÇIKLAMASI
(A-32) "Allah'ın, kendisiyle bazılarınızı bazılarınızdan üstün
(A-33) "(Erkek ve kadından) her biri için ana-babanın
(A-34) "Allah'ın insanlardan bir kısmını diğer kısmından üstün
(A-35) "Eğer karı-kocanın aralarının açılmasından korkarsanız
"Mevali" Kelimesinin Anlamı.
ERKEKLERİN KADINLARI YÖNETMELERİNİN ANLAMI
AYETLERİN HADİSLER IŞIĞINDA AÇIKLAMASI
İslâm'a Göre Kadın İçin En İyi Hayat Biçimi
(A-36) "Allah'a ibadet edin ve O'na hiçbir şeyi ortak koşmayın
(A-37) "Bunlar cimrilik ederler, insanlara da cimriliği
(A-38) "Bunlar, mallarını insanlara gösteriş olsun diye verirler
(A-39) "Ne olurdu sanki! Allah'a ve ahiret gününe inansalardı
(A-40) "Allah hiç şüphesiz bir zerre ağırlığınca bile haksızlık etmez
(A-41) "Her bir ümmetten şahit getirdiğimiz... zaman, (hâlleri) nice olacak
(A-42) "O gün kâfir olanlarla Peygambere karşı gelenler
AYETLERİN HADİSLER IŞIĞINDA AÇIKLAMASI
(A-43) "Ey inananlar! Ne söylediğinizi bilmeniz için, sarhoşken namaza
Şarabın Tedricî Şekilde Haram Oluşu Üzerine
Kur'an Ayetleri Arasındaki Bağlılık ve İnsicam
AYETİN HADİSLER IŞIĞINDA AÇIKLAMASI
AYETLERİN AÇIKLAMASI
(A-44-5) "Kendilerine kitaptan bir pay verilenleri görmüyor musun?
(A-46) "Yahudi olan kimselerden öyleleri vardır ki, sözleri yerlerinden
(A-47) "Ey kendilerine kitap verilenler!... indirdiğimize (Kur'a-n'a) inanın
(A-48) "Allah kendisine ortak koşulmasını bağışlamaz; bundan
(A-49) "Kendilerini övüp yüceltenleri görmedin mi?
(A-50) "Bak nasıl Allah'a karşı yalan uyduruyorlar
(A-51-2) "Kendilerine kitaptan bir pay verilenleri görmüyor
(A-53) "Yoksa onların mülkten bir nasipleri mi var
(A-54) "Yoksa onlar, Allah'ın kendi lütfundan insanlara verdiği
(A-55) "Onlardan kimi ona inandı, kimi de ondan yüz çevirdi
(A-56-7) "Hiç şüphesiz ayetlerimizi inkâr edenleri
(A-58) "Allah size, mutlaka emanetleri ehline vermenizi ve
"Sözleri Yerlerinden Değiştirirler" İfadesinin Anlamı
"Artık Pek Az Bir Kısmı hariç, İman Etmezler" İfadesinin Açıklaması
"Allah Kendisine Ortak Koşulmasını Bağışlamaz; Bundan Başkasını Dilediği Kimse İçin Bağışlar" Ayetinin Anlamı
Kişinin Kendisine Güvenmesi İnsana Özgü Bir Fazilet mi?
Ayette Geçen "Nas=İnsanlar" ve "Âl-i İbrahim" Kimlerdir
Vahşi'nin ve Dostlarının Müslümanlığa Geçmesiyle İlgili
Aktarılan Rivayetin Uydurma Olması Üzerine
(A-59) "Ey inananlar! Allah'a itaat edin. Peygambere ve sizden olan ululemre
(A-60) "Sana ve senden önce indirilenlere inandıklarını
(A-61) "Onlara, "Allah'ın indirdiğine ve Resule gelin" denildiği zaman.
(A-62) "Elleriyle yaptıkları yüzünden başlarına bir felâket.
(A-63) "Onlar, Allah'ın kalplerindekini bildiği kimselerdir
(A-64) "Biz her peygamberi, Allah'ın izni ile, kendisine itaat
(A-65) "Hayır, Rabbine andolsun ki... seni hakem kılıp
(A-66) "Eğer biz... bunu onlara farz etmiş olsaydık, içlerinden
(A-67) "O zaman onlara katımızdan büyük bir mükâfat
(A-68) "Ve onları dosdoğru yola iletirdik
(A-69) "Kim Allah'a ve Resul'e itaat ederse... ve ne de güzel
(A-70) "Bu lütuf Allah'tandır. Bilen olarak Allah yeter
"Allah'a İtaat Edin. Peygambere ve Sizden Olan Ululemre de İtaat Edin" Ayetinin Tefsiri
Ayette "İtaat Edin" Emrinin Tekrarlanmasını Gerektiren Sebep Nedir?
RESULULLAH İLE ULULEMRİN MASUM OLMASI ÜZERİNE
ULULEMRİN KİMLER OLDUĞU ÜZERİNE
Fahr-i Razi'nin Ululemrin Kimler Olduğu Hakkındaki
Görüşü ve Cevabı A.......B
ULULEMRİN EHL-İ BEYT İMAMLARI OLMASI YOLUNDAKİ TEFSİRE YAPILAN İTİRAZLAR VE CEVAPLARI
"Eğer Bir Hususta Anlaşmazlığa Düşerseniz, Onu Allah'a ve Resul'e Götürün" Ayetinin Anlamı
"Sıddîkler" Kelimesinin Anlamı
AYETLERİN HADİSLER IŞIĞINDA AÇIKLAMASI
(A-71)- Ey inananlar! Koruma araçlarınızı alın; bölük bölük savaşa çıkın, yahut
(A-72)- İçinizden bazıları vardır ki (bu görevi) gayet ağırdan alırlar. Eğer size bir
(A-73)- Size Allah'tan lütuf gelince de, sizinle onun arasında hiçbir dostluk
(A-74)- O hâlde dünya hayatını ahiret hayatı karşılığında satanlar, Allah yolunda
(A-75)- Size ne oldu da Allah yolunda ve "Rabbimiz! bizi, halkı zalim olan bu
(A-76)- İnananlar Allah yolunda savaşırlar, kâfir olanlar ise tağut yolunda
Cihat Görevini Ağırdan Alanların Ashaptan Oluşan Müslümanlardan Olduğu Üzerine
AYETLERİN HADİSLER IŞIĞINDA AÇIKLAMASI
Nisâ Sûresi Tefsiri
1- Ey insanlar! Rabbinizden korkup-sakının ki O, sizi tek bir nefisten yarattı, ondan eşini de yarattı ve ikisinden birçok erkek ve kadın türetip-yaydı. Onun hatırına birbirinizden bir şey istediğiniz Allah'tan ve akrabaların haklarını çiğnemekten sakının. Allah, şüphesiz sizin üzerinizde gözetleyicidir.
AYETİN AÇIKLAMASI
Okuduğumuz ilk ayetten anlaşılacağı üzere bu surenin amacı, eşlerin sayısı, evlenilmesi yasak kadınlar ve benzerleri gibi evlenmeye ilişkin hükümler ile miras hükümleridir. Bunların yanı sıra surede namaza, cihada, şahitliklere, ticarete ve başka konulara ilişkin hükümler de vardır. Ayrıca kitap ehlinin durumuna da değiniliyor. Suredeki ayetlerin içeriği onun hicretten sonra Medine döneminde indiğini gösteriyor. Gerçi ayetlerinin çoğu arasında bağlantı vardır; ama surenin bir defada değil, peyderpey indiği anlaşılıyor.
Okuduğumuz ayetin kendisine gelince bu ayet, yetimlerin ve kadınların durumunu ele alan sonraki bir kaç ayetler ile birlikte daha sonra incelenecek olan miraslar ve haram evlilikler konulu ayetlere bir geçiş özelliği taşır. Eşlerin sayısına değinen üçüncü ayete gelince, bu ayetin konusu her ne kadar bu surenin önemli meselelerinden ise de ayet bu ilk ayetin oluşturduğu başlangıç sözünden yararlanılan bir ayrıntı, bir bağımlı açıklama niteliği taşır. İleride bu hususla ilgili açıklamalara yer verilecektir.
"Ey insanlar! Rabbinizden korkup-sakının ki O, sizi... ve ikisinden birçok erkek ve kadın türetip-yaydı." Bu ifadede insanlık gerçeğinde ortak olan ve bu hususta erkeği ile kadını, küçüğü ile büyüğü, güçlüsü ile güçsüzü arasında hiçbir fark olmayan insanlar, kendileri konusunda Rablerinden korkmaya çağrılıyor. Amaç yüce Allah'ın onların mutluluğunu tamama erdirmesi için kendilerini hidayet ettiği toplumlarında ve onların hayat yolunu kolaylaştırması, fert ve toplum olarak varlıklarını koruması amacıyla, kendilerine ilham etmiş olduğu aralarında kullanılan hükümlerde ve kanunlarda erkekleri kadınlarına, büyükleri küçüklerine zulmetmemeleridir.
Buradan, hitabın neden özel olarak müminlere değil de bütün insanlara yöneltilmesindeki incelik ortaya çıkıyor. Bunun yanı sıra korkmayla ilgili olarak neden "Rabb" kelimesinin kullanılmasında ve "Rabbinizden korkup-sakının" denilip de "Allah'tan korkun" vb. bir ifade kullanılmamasındaki incelik de ortaya çıkmış oldu. Çünkü yüce Allah'ı burada insanlara hatırlatan sıfatı, yani "Ki O, sizi bir nefisten yarattı..." ifadesi bütün insanları kapsar, sadece müminleri değil. Bu sıfat da uluhiyet ile değil, düzenleme ve kemale erdirme sürecini üstlenen Rububiyet'in sıfatlarındandır.
"Ki O, sizi tek bir nefisten yarattı." Ayette geçen "nefs" kelimesi sözlük anlamı ile "bir şeyin aynı ve kendisi" demektir. Araplar "Caenî fulanun nefsuhu ve aynuhu=falancanın nefsi ve aynı yani kendisi bana geldi" derler. Gerçi bu iki kelimenin (nefs ve ayn) bu anlamda (bir şeyi o şey yapan nitelik) buluşmadan önceki hareket noktaları değişiktir. İnsanın nefsi demek, insanı insan yapan şey demektir. O, dünya hayatında insanın ruhunun ve cisminin her ikisi ve Berzah hayatında ise, insanın sadece ruhu anlamına gelir. Bunun böyle olduğunu daha önce "Allah yolunda öldürülenlere sakın ölüler demeyin..." (Bakara, 154) ayetini incelediğimizde ortaya koymuştuk.
Ayetin akışından anlaşıldığı kadarıyla, buradaki "tek nefs"den maksat, Hz. Âdem ve "eşi"nden maksat da Hz. Âdem'in eşidir. Kur'an'ın zahirinden anlaşıldığına göre, bu ikisi bizim de bir parçası olduğumuz mevcut neslin ana-babasıdır; hepimizin kökü bu ikiliye dayanır. Yüce Allah şöyle buyuruyor: "O sizi tek bir nefisten yarattı. Sonra ondan kendi eşini var etti..." (Zümer, 6) "Ey Âdemoğulları, şeytan ana-babanızı... cennetten çıkardığı gibi sizleri de şaşırtıp bir belaya düşürmesin." (A'râf, 27) Ayrıca yüce Allah, İblis'in ağzından şöyle buyuruyor: "Eğer bana kıyamet gününe kadar mühlet verirsen onun soyunu, pek az bir bölümü dışında, avucumun içine alıp mahvederim." (İsrâ, 62)
Bir tefsircinin yorumuna göre "tek nefs ve eşi"nden maksat, mutlak anlamda erkek ve kadın insanlar, çoğalmanın eksenini oluşturan çiftlerdir. Bu durumda ayetin anlamı "O her birinizi beşer kökenli bir anadan ve babadan yarattı. Bu konuda aranızda hiçbir fark yoktur" şeklinde olur ve şu ayetin bir benzeri olur: "Ey insanlar, biz sizi bir erkek ile bir kadından yarattık ve birbirinizi tanıyasınız diye sizi halklara ve kabilelere ayırdık. Allah katında en üstün olanınız kötülüklerden en çok kaçınanınızdır." (Hucurât, 13) Bu ayet, insan fertleri arasında, türlerinin bir çiftinden yani bir erkek ile bir kadından doğmuş olmaları açısından hiçbir fark olmadığını vurguluyor.
Bu görüşte apaçık bir tutarsızlık ve bu yorumu yapan tefsircinin gözünden kaçan bir yanılgı vardır. Çünkü bu iki ayet arasında, yani Nisâ suresindeki ayet ile Hucurât suresindeki ayet arasında açık bir fark vardır. Hucurât suresindeki ayet, insanlık gerçeği bakımından insan fertlerinin birliğini açıklama amacını taşıyor. Bu ayet her ferdin oluşumunun insan kaynaklı bir ana-babaya dayanmaları cihetiyle insan fertleri arasında hiçbir fark olmadığını vurguluyor. Buna göre insanların birbirine üstünlük taslamalarının hiçbir haklı gerekçesi yoktur. Onlar arasındaki tek üstünlük kriteri takvadır. Nisâ suresinin incelemekte olduğumuz ayeti ise, insan fertlerinin gerçekten bir olduklarını açıklamaya çalışıyor. Bu ayete göre insanlar çok sayıda erkekten ve kadından oluşmalarına rağmen tek bir kökenden türediler ve bir kaynaktan meydana gelerek guruplara ayrılıp çoğaldılar. "Ve ikisinden birçok erkek ve kadın türetip-yaydı." ifadesinden anlaşılan mana budur. Görüldüğü gibi bu anlam "tek nefs ve eşi"nden maksadın insandan türeyen mutlak erkek ve kadın olması ile bağdaşmıyor. Üstelik bu anlam, az önce söylediğimiz gibi, bu surenin amacı ile de bağdaşmaz.
| Index | Next |